ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΣΥΛΟΥ Αριθ. 23/13532/2020 «Γενικός Κανονισμός Λειτουργίας Δομών Προσωρινής Υποδοχής και Δομών Προσωρινής Φιλοξενίας πολιτών τρίτων χωρών ή ανιθαγενών, που λειτουργούν με μέριμνα της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης» (Β΄ 5272).

Έχοντας υπόψη:

1. Τις διατάξεις:

α) Των άρθρων 8 έως 17 του ν. 4375/2016 «Οργάνωση και λειτουργία Υπηρεσίας Ασύλου, Αρχής Προσφυγών, Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης σύσταση Γενικής Γραμματείας Υποδοχής, προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας της της διατάξεις της Οδηγίας 2013/32/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου «σχετικά με της κοινές διαδικασίες για τη χορήγηση και ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας (αναδιατύπωση)” (L 180/29-6-2013), διατάξεις για την εργασία δικαιούχων διεθνούς προστασίας και της διατάξεις» (Α’ 51), της τροποποιήθηκαν και ισχύουν,

β) του ν. 4636/2019 «Περί Διεθνούς Προστασίας και της διατάξεις» (Α’ 169) και ιδίως των άρθρων 39-61, 114,116 και 123

γ) του άρθρου 24Α του ν. 4540/2018 «Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας της της διατάξεις της Οδηγίας 2013/33/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 2013, σχετικά με της απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία (αναδιατύπωση), L180/96/29-6-2013 και της διατάξεις» (Α’ 91),

δ) του ν. 4686/2020 «Βελτίωση της μεταναστευτικής νομοθεσίας, τροποποίηση των διατάξεων των ν. 4636/2019 (Α’ 169), 4375/2016 (Α’ 51), 4251/2014 (Α’ 80) και της διατάξεις» (Α’ 96),

ε) του ν. 4662/2020 «Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων, αναδιάρθρωση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, αναβάθμιση συστήματος εθελοντισμού πολιτικής προστασίας, αναδιοργάνωση του Πυροσβεστικού και της διατάξεις» (Α’ 27),

στ) της παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 2646/1998 «Ανάπτυξη του Εθνικού Συστήματος Κοινωνικής Φροντίδας και της διατάξεις» (Α’ 245), της τροποποιήθηκε και ισχύει,

ζ) του άρθρου 90 του Κώδικα νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του π.δ. 63/2005 (Α’ 98), της διατηρήθηκε σε ισχύ με την παρ. 22 του άρθρου 119 του ν. 4622/2019 (Α’ 133).

η) του π.δ. 81/2019 «Σύσταση, συγχώνευση, μετονομασία και κατάργηση Υπουργείων και καθορισμός των αρμοδιοτήτων της Μεταφορά υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων μεταξύ Υπουργείων» (Α’ 119),

θ) του π.δ. 84/2019 «Σύσταση και κατάργηση Γενικών Γραμματειών και Ειδικών Γραμματειών/Ενιαίων Διοικητικών Τομέων Υπουργείων» (Α’ 123),

ι) του π.δ. 4/2020 «Σύσταση Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, καθορισμός των αρμοδιοτήτων του και ανακατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ Υπουργείων» (Α’ 4),

ια) του π.δ 6/2020 «Διορισμός Υπουργού και Αναπληρωτή Υπουργού» (Α’ 5),

ιβ) του π.δ. 9/2020 «Μεταφορά υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων μεταξύ των Υπουργείων Προστασίας του Πολίτη και Μετανάστευσης και Ασύλου» (Α’ 34),

ιγ) του π.δ. 18/2020 «Μετονομασία και σύσταση Γενικών και Ειδικών Γραμματειών στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου» (Α’ 34),

ιδ) του π.δ. 122/2017 «Οργανισμός Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής» (Α’ 149).

2. Την υπ’ αρ. 16931/19-5-2016 απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης «Έναρξη λειτουργίας της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης και ταυτόχρονη κατάργηση της Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής» (Β’ 1410).

3. Την υπό στοιχεία Υ1.Γ.Π. οικ. 92490/04-10-2013 υπουργική απόφαση «Πρόγραμμα ιατρικού ελέγχου, ψυχοκοινωνικής διάγνωσης και υποστήριξης και παραπομπής των εισερχομένων χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα πολιτών τρίτων χωρών σε δομές πρώτης υποδοχής» (Β’ 2745), της τροποποιήθηκε με την υπ’ αρ. 9889/13-08-2020 (Β’ 3390) απόφαση και ισχύει.

4. Την υπ’ αρ. 9889/13-08-2020 κοινή απόφαση των Υπουργών Υγείας και Μετανάστευσης και Ασύλου «Τροποποίηση και αντικατάσταση της υπ’ αρ. 1982/15-02-2016 απόφασης (Β’ 335) και τροποποίηση της υπό στοιχεία ΥΙ.Γ.Π.οικ. 92490/04-10-2013 απόφασης (Β’ 2745)» (Β’ 3390).

5. Την υπ’ αρ. οικ. 10616/2020 κοινή υπουργική απόφαση «Καθορισμός λειτουργίας του «Μητρώου Ελληνικών και Ξένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ)” και του «Μητρώου Μελών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ)”, που δραστηριοποιούνται σε θέματα διεθνούς προστασίας, μετανάστευσης και κοινωνικής ένταξης εντός της Ελληνικής Επικράτειας» (Β’ 3820).

6. Την υπ’ αρ. 2495/23-03-2020 κοινή υπουργική απόφαση «Σύσταση Δομών Προσωρινής Υποδοχής Πολιτών Τρίτων Χωρών ή ανιθαγενών, οι οποίοι έχουν αιτηθεί διεθνή προστασία» (Β’ 1016).

7. Την ανάγκη ανάπτυξης ενιαίων διαδικασιών και κατάρτισης προδιαγραφών λειτουργίας της Δομές Προσωρινής Υποδοχής και της Δομές Προσωρινής Φιλοξενίας που λειτουργούν υπό την εποπτεία της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης.

8. Την υπ’ αρ. 14239/18-11-2020 εισήγηση της ΓΔΔΟΥ, σύμφωνα με την οποία δεν προκαλείται πρόσθετη δαπάνη σε βάρος των εγγεγραμμένων πιστώσεων του τακτικού προϋπολογισμού του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου ή σε βάρος των εγγεγραμμένων πιστώσεων του προϋπολογισμού του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, αποφασίζει:

Άρθρο 3
Αρμοδιότητες και καθήκοντα Διοικητή

Ο Διοικητής της Δομής προΐσταται των Κλιμακίων και όλου του υπηρετούντος στη Δομή προσωπικού και ευθύνεται και μεριμνά για την εύρυθμη λειτουργία της Δομής σύμφωνα με τα οριζόμενα στο νόμο, τον παρόντα Γενικό Κανονισμό και τον Εσωτερικό Κανονιςμό Λειτουργίας.

1. Αναλυτικότερα, ο Διοικητής έχει της εξής αρμοδιότητες:
γ. παραπέμπει τα πρόσωπα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες στον αρμόδιο κατά περίπτωση φορέα κοινωνικής στήριξης ή προστασίας ή σε της κατάλληλες μορφές στέγασης, κατόπιν αιτιολογημένης εισήγησης του αρμόδιου κλιμακίου της Δομής ή σοβαρών ενδείξεων περί ευαλωτότητας,
ιε. Μεριμνά, καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής της, ώστε οι παραμένοντες να τελούν υπό αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης, να διατηρούν την οικογενειακή της ενότητα, να έχουν πρόσβαση σε επείγουσα υγειονομική περίθαλψη και κάθε απαραίτητη θεραπευτική αγωγή ή ψυχοκοινωνική στήριξη, να τυγχάνουν, εφόσον ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, της κατάλληλης κατά περίπτωση μεταχείρισης, και να ενημερώνονται επαρκώς για τα δικαιώματα και της υποχρεώσεις της, να έχουν πρόσβαση σε καθοδήγηση και νομική συμβουλή και συνδρομή σχετικά με την κατάστασή της, να διατηρούν επαφή με φορείς και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της μετανάστευσης και των δικαιωμάτων του ανθρώπου και παρέχουν νομική ή κοινωνική συνδρομή, να έχουν δικαίωμα επικοινωνίας με της συγγενείς και τα οικεία της πρόσωπα,

Άρθρο 5
Αρμοδιότητες Κλιμακίων

1. Το Κλιμάκιο Διοικητικής Μέριμνας είναι υπεύθυνο για τη διοικητική υποστήριξη της Δομής. Ειδικότερα, το Κλιμάκιο μεριμνά για την τήρηση του αρχείου, τη διαχείριση του πρωτοκόλλου, τα αιτήματα των λοιπών Κλιμακίων, την εποπτεία των εμπλεκομένων φορέων της κοινωνίας των πολιτών, τη συνεργασία με τα κλιμάκια Διεθνών Οργανισμών, τη συλλογή δεδομένων και στοιχείων και τα θέματα του προσωπικού.

α. Αναλυτικότερα, το Κλιμάκιο Διοικητικής Μέριμνας είναι αρμόδιο για:
- την υλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών που αφορούν πρόσωπα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, ιδίως εκείνων που αφορούν ασυνόδευτους και χωρισμένους ανήλικους, της την επικοινωνία την Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ), το Μητρώο ασυνόδευτων ανηλίκων, τον αρμόδιο Εισαγγελέα Ανηλίκων ή τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών, την Υπηρεσία Ασύλου ή άλλη αρμόδια αρχή,

2. Tο Κλιμάκιο Ιατροφαρμακευτικής Περίθαλψης και Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης είναι αρμόδιο για τον ιατρικό έλεγχο των παραμενόντων, την ψυχολογική εκτίμηση και την ψυχοκοινωνική της υποστήριξη, σύμφωνα με της προβλεπόμενες από τον νόμο διαδικασίες, της εσωτερικές οδηγίες της ΥπΥΤ και της οδηγίες που εκδίδει το Υπουργείο Υγείας. Τον Κλιμάκιο αναφέρεται, εποπτεύεται και ελέγχεται από τον Διοικητή της Δομής.

Α. Αναλυτικότερα, το Κλιμάκιο είναι αρμόδιο για:

- την εκτίμηση ευαλωτότητας και την εισήγηση της τον Διοικητή για την παραπομπή των προσώπων αυτών στον αρμόδιο δημόσιο φορέα κοινωνικής στήριξης ή προστασίας,

- την παροχή ιδιαίτερης ιατρικής μέριμνας σε διαμένοντες που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες ή χρήζουν ειδικών συνθηκών υποδοχής,

- την παροχή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης της διαμένοντες, ιδίως σε όσους ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες,

3. Το Κλιμάκιο Ενημέρωσης είναι αρμόδιο για την ενημέρωση των παραμενόντων σε ομαδικές ή ατομικές συνεδρίες, σε γλώσσα που κατανοούν ή ευλόγως θεωρείται ότι κατανοούν, συμπεριλαμβανομένης της διεθνούς νοηματικής γλώσσας, λαμβανομένης υπόψη της ηλικίας, φύλου και άλλων ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των διαμενόντων για:
- της διαδικασίες της οποίες υπόκεινται και παραπέμπονται άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, ιδιαίτερα οι ασυνόδευτοι ανήλικοι,
- της διαθέσιμες υπηρεσίες και της φορείς υποστήριξης, εντός και εκτός της Δομής, ατόμων που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες και ιδίως για ασυνόδευτους και χωρισμένους ανήλικους,

Η προσέγγιση των παιδιών και ευάλωτων ατόμων δέον να γίνεται λαμβάνοντας υπόψη της ιδιαίτερες ανάγκες της, από εξειδικευμένο προσωπικό της Δομής.

ΜΕΡΟΣ Β’
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΔΟΜΩΝ
ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΚΑΙ ΔΟΜΩΝ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ

Άρθρο 9
Αρχές λειτουργίας

1. Ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνεται στην περίπτωση ατόμων με ειδικές ανάγκες υποδοχής, της οι ανήλικοι, ασυνόδευτοι ή μη, άμεσοι συγγενείς θανόντων σε ναυάγια (γονείς, αδέρφια, τέκνα και σύζυγοι), τα άτομα με αναπηρία, οι ηλικιωμένοι, οι εγκυμονούσες, οι μονογονεϊκές οικογένειες με ανήλικα παιδιά, τα θύματα εμπορίας ανθρώπων, τα άτομα με σοβαρές ασθένειες, τα άτομα με νοητική και ψυχική αναπηρία και τα άτομα που έχουν υποστεί βασανιστήρια, βιασμό ή της σοβαρές μορφές ψυχολογικής, φυσικής ή σεξουαλικής βίας, της τα θύματα ακρωτηριασμού των γεννητικών οργάνων, σύμφωνα με τα άρθρα 39 έως 58 του ν. 4636/2019.

5. Η χρήση των υπηρεσιών γίνεται βάσει συγκεκριμένων κανόνων και χρονοδιαγράμματος με στόχο την παροχή ίσων και της ποιότητας δωρεάν υπηρεσιών σε όλους χωρίς καμία διάκριση λόγω φυλής, εθνοτικής καταγωγής, ηλικίας, φύλου, πολιτικών και θρησκευτικών πεποιθήσεων, σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου και άλλων χαρακτηριστικών των διαμενόντων, λαμβάνοντας κυρίως υπόψη:

β. της ιδιαίτερες ανάγκες των διαμενόντων (της η ηλικία, το φύλο, η ευαλωτότητα),

Άρθρο 11

Κατηγορίες Διαμενόντων σε Δομές Προσωρινής Φιλοξενίας ή Υποδοχής.

1. Της Δομές ιδρύονται διακριτοί χώροι, κατά την έννοια της παρ. 7 του άρθρου 10 του ν. 4375/2016, με της κατάλληλες προδιαγραφές για την παραμονή υπηκόων τρίτων χωρών ή ανιθαγενών που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες της παρ. 5 του άρθρου 39 του ν. 4636/2019 και της παρ. 8 του άρθρου 14 του ν. 4375/2016 ή χρήζουν ειδικών συνθηκών υποδοχής. Ειδικότερα, σε περιπτώσεις ασυνόδευτων ανηλίκων παρέχεται φιλοξενία σε διακριτούς χώρους που λειτουργούν ως «ασφαλείς ζώνες», εφόσον έχουν οριστεί ως τέτοιοι, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον παρόντα Κανονισμό και με βάση κατάλληλες προδιαγραφές για την παραμονή ασυνόδευτων και ανηλίκων σε κίνδυνο. Οι ασφαλείς ζώνες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της εκάστοτε Δομής εντός της οποίας λειτουργούν.

2. Για της κατηγορίες ευάλωτων οι οποίοι χρήζουν διαρκούς φροντίδας (π.χ. ΑΜΕΑ, υπερήλικες κ.ά.) ή ατόμων που χρήζουν ειδικών συνθηκών υποδοχής και τα οποία συνοδεύονται από συγγενικό της πρόσωπο, δίνεται η δυνατότητα φιλοξενίας στην ίδια Δομή και του συνοδού της.

Άρθρο 12
Διαδικασία Υποδοχής και Ένταξης της Δομές Προσωρινής Υποδοχής και Δομές Προσωρινής Φιλοξενίας

Γ. Ένταξη στη Δομή

1. Μέσα σε εύλογο διάστημα από την ένταξη του παραμένοντος, ολοκληρώνεται η λήψη του κοινωνικού και ψυχολογικού ιστορικού, εφόσον δεν έχει ήδη ληφθεί από προηγούμενο φορέα και τούτο κρίνεται απαραίτητο. Ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνεται για της ευάλωτες ομάδες.

Άρθρο 16
Δικαιώματα παραμενόντων πολιτών τρίτων χωρών ή ανιθαγενών

Οι πολίτες τρίτων χωρών ή ανιθαγενείς που παραμένουν της Δομές έχουν δικαίωμα δυνάμει των διατάξεων περί υποδοχής αιτούντων διεθνή προστασία των άρθρων 39 έως 61 του ν. 4636/2019:

δ. κατάλληλης κατά περίπτωση μεταχείρισης, εφόσον ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες,

Άρθρο 18
Διοικητικά μέτρα σε περιπτώσεις παραβίασης υποχρεώσεων των παραμενόντων

1. Για την εφαρμογή του μέτρου της έγγραφης παρατήρησης, καθώς και της απόφασης περιορισμού των υλικών συνθηκών υποδοχής, αρμόδιος είναι ο Διοικητής της Δομής. Κατά τη λήψη της ως άνω απόφασης, λαμβάνεται υπόψη η ειδική κατάσταση του προσώπου, ιδίως όταν πρόκειται για ευάλωτα πρόσωπα, ενώ η απόφαση δεν μπορεί να αφορά την πρόσβαση του διαμένοντος σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ούτε και να καθιστά αδύνατη την πρόσβαση εκ μέρους των διαμενόντων σε βασικά μέσα που εξασφαλίζουν ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.

Άρθρο 22
Ασφαλείς Ζώνες Γενικές Διατάξεις

Της Δομές λειτουργούν Ασφαλείς Ζώνες ως διακριτοί χώροι διαμονής και φιλοξενίας κατά την έννοια της παρ. 7 του άρθρου 10 του ν. 4375/2016, της ισχύει, που ιδρύονται με της κατάλληλες προδιαγραφές για την παραμονή πολιτών τρίτων χωρών ή ανιθαγενών που ανήκουν της ευάλωτες ομάδες της περ. δ’ της παρ. 5 του άρθρου 39 και της παρ. 1 του άρθρου 58 του ν. 4636/2019 και ιδίως ασυνόδευτων ανηλίκων. Οι ως άνω χώροι λειτουργούν εντός της Δομής υπό την εποπτεία του Διοικητή της, ενώ η διαχείριση και καθημερινή λειτουργία της δύναται να ασκείται από Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) παροχής υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας, Διεθνείς Οργανισμούς, που έχουν έδρα ή παράρτημα στην Ελλάδα ή Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα, που παρέχουν υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας, κατά την έννοια της παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 2646/1998 (Α’ 245), συμπεριλαμβανομένων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών (εφεξής Φορέας Υλοποίησης). Ο εκάστοτε Φορέας Υλοποίησης, κατά την έννοια της παρ. 9 του άρθρου 11 του ν. 4375/2016, αναλαμβάνει την υλοποίηση προγράμματος λειτουργίας της ασφαλούς ζώνης, καθώς και την οργάνωση και καθημερινή λειτουργία της, σύμφωνα με της διατάξεις του παρόντος και ιδίως τα οριζόμενα στο άρθρο 2 και της επιμέρους όρους συνεργασίας που συμφωνούνται μεταξύ της Κεντρικής Υπηρεσίας και του Φορέα Υλοποίησης.