ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ Αριθ. οικ. 52487/02 «Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ΑμΕΑ σε υφιστάμενα κτίρια» (Β΄18).

Έχοντας υπόψη:
α) Τις διατάξεις του Ν. 2831/2000.
β) Τις απαιτήσεις για αυτόνομη και ασφαλή διακίνηση των ατόμων με ειδικές ανάγκες και εμποδιζόμενων ατόμων σε δημόσια κτίρια και κτίρια συνάθροισης κοινού και
γ) Το γεγονός ότι η ουδεμία δαπάνη επέρχεται σε βάρος του Δημοσίου από την παρούσα.
δ) Το άρθρο 22 του ΓΟΚ 85 όπως ισχύουν, αποφασίζουμε:
Την έγκριση των προδιαγραφών των διαμορφώσεων λειτουργικών χώρων των υφιστάμενων κτιρίων που στεγάζουν υπηρεσίες του Δημοσίου, Ν.Π.Δ.Δ, Ν.Π.Ι.Δ, ευρύτερου δημόσιου τομέα, οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης α΄και β΄βαθμίδας κοινωφελείς οργανισμούς, τράπεζες και ανταλλακτήρια τραπεζών, καθώς και κτίρια με χρήση κοινού που ακολουθούν και έχουν ως εξής:

Άρθρο 1ο
Οι χώροι των προαναφερόμενων κτιρίων διαμορφώνονται έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η οριζόντια και κατακόρυφη προσπέλαση των ατόμων με ειδικές ανάγκες.
Για την εξασφάλιση της οριζόντιας προσπέλασης θα διαμορφώνονται διάδρομοι με κατά μήκος ζώνη πλάτους ελεύθερου από κάθε εμπόδιο 0,90 μ τουλάχιστον και ελεύθερου ύψους τουλάχιστον 2,20 μ, θύρες με καθαρό άνοιγμα «από κάσα σε κάσα» 0,90 μ τουλάχιστον, ανοιγόμενες με μέγιστη απαιτούμενη δύναμη 15 Newtons και χειρολαβή τύπου μοχλού (και όχι σφαιρικές), χώροι στους οποίους να εγγράφεται κύκλος διαμέτρου 1,50 μ ελεύθεροι από κάθε εμπόδιο για τους ελιγμούς και την περιστροφή αμαξιδίων, λείο και αντιολισθηρό δάπεδο (όχι μοκέτα) και έντονες χρωματικές αντιθέσεις μεταξύ των δομικών στοιχείων (τοίχοι δάπεδα, τοίχοι κάσες κουφωμάτων, ελεύθερα υποστυλώματα δάπεδα).
Για την εξασφάλιση της κατακόρυφης προσπέλασης θα καλύπτονται οι υφιστάμενες υψομετρικές διαφορές με:
α) Ράμπες μέγιστης κλίσης 5% ή κατ’ εξαίρεση 6% για μέγιστο μήκος 8,00, πλάτους με σοβατεπί ή οριζόντια μπάρα στα 0,10 μ από την τελική επιφάνεια του δαπέδου, διπλούς συνεχείς χειρολισθήρες εκατέρωθεν σε ύψη 0,70 και 0,90 από την τελική επιφάνεια του δαπέδου, πλατύσκαλα με πλάτος της ράμπας και μήκος 1,50 μ στην αρχή και το τέλος της ράμπας και σε κάθε αλλαγή κατεύθυνσης και αντιολισθητική επίστρωση ή
β) Αναβατόρια κατακόρυφης κίνησης με ελάχιστες διαστάσεις παλτφόρμας 0,90 x 1,20 μ, ανυψωτική ικανότητα 250 χγρ., χειριστήρια στην πλατφόρμα και στην αρχή και το τέλος της διαδρομής, κινητή μπάρα ασφαλείας για προστασία του χρήστη και πρόβλεψη ελεύθερου χώρου διαστάσεων 1,50 x 1,50μ. τουλάχιστον στα σημεία εισόδου-εξόδου έμπροσθεν του αναβατορίου ή
γ) Αναβατόρια κλίμακας με ελάχιστες διαστάσεις πλατφόρμας 0,80 x 1,00 μ προκειμένου για ευθύγραμμη κίνηση, ανυψωτική ικανότητα 250 χγρ. Χειριστήρια στην πλατφόρμα και στην αρχή και το τέλος της διαδρομής, κινητή μπάρα ασφαλείας για προστασία του χρήστη και πρόβλεψη ελεύθερου χώρου διαστάσεων 1,50 x 1,50 μ τουλάχιστον στην πλατφόρμα για πρόσβαση των αμαξιδίων ή
δ) Ανελκυστήρες με διαστάσεις θαλάμου τουλάχιστον 1,10 x 1,40 μ, θύρα φρέατος αυτόματα ανοιγόμενη ή συρόμενη, άνοιγμα θύρας φρέατος και θαλάμου (εφόσον υπάρχει) τουλάχιστον 0,80 μ στη μικρά πλευρά του θαλάμου, χειριστήρια χρήσης και σε γραφή Braille ή ανάγλυφα σε ύψος 0,90 1,20 μ από το δάπεδο, απόσταση μεταξύ θύρας ανελκυστήρα και απέναντι τοίχου 1,50 μ και ηχητική αναγγελία ορόφων. Όλες οι πιο πάνω κατασκευές εγκρίνονται σύμφωνα με τοάρθρο 28 παρ. 5 του Ν. 2831/00 με Απόφαση του Γ.Γ. Περιφέρειας η οποία επέχει θέση οικοδομικής άδειας.

Άρθρο 2ο
Οι είσοδοι των κτιρίων αυτών θα είναι προσπελάσιμες από αναπηρικά αμαξίδια. Η προσπέλαση αυτή θα εξασφαλίζεται με ένα τουλάχιστον ανοιγόμενο ή συρόμενο με μέγιστη απαιτούμενη δύναμη 15 Newtons θυρόφυλλο καθαρού πλάτους 0,90 μ, με κατωκάσι το πολύ 2 εκ πάχους και σε περίπτωση υψομετρικών διαφορών με το πεζοδρόμιο, με ένα εκ των τρόπων που αναφέρονται στο άρθρο 1 της παρούσας. Όπου είναι δυνατόν επιβάλλεται η τοποθέτηση αυτόματα συρόμενων θυρών με φωτοκύτταρο ή μπουτόν.
Ως είσοδοι κτιρίων δεν νοούνται είσοδοι στο κτίριο από υπόγειους χώρους στάθμευσης οι οποίες όμως και αυτές επιβάλλεται να είναι πλήρως προσβάσιμες σε αναπηρικά αμαξίδια.

Άρθρο 3ο
Όλα τα υφιστάμενα κλιμακοστάσια, ανεξαρτήτως αριθμού βαθμίδων, θα εξοπλίζονται με διπλό συνεχή χειρολισθήρα που θα τοποθετείται σε ύψη 0,70 και 0,90 από την ακμή των βαθμίδων, θα εξέχει 0,30 μ στην αρχή και το τέλος της κλίμακας, θα συνεχίζεται στα πλατύσκαλα και θα τοποθετείται και στις δύο πλευρές των κλιμακοστασίων.
Οι ακμές των βαθμίδων των κλιμακοστασίων θα επισημαίνονται με υλικό σε έντονη χρωματική αντίθεση με την επίστρωση των βαθμίδων.
Η αρχή και το τέλος της κλίμακας θα επισημαίνεται επίσης με λωρίδες πλάτους 0,30 0,40 μ από πλάκες με έντονες φολίδες κιτρίνου χρώματος που υποδηλώνουν «ΚΙΝΔΥΝΟ».

Άρθρο 4ο
Σε όλα τα υφιστάμενα κτίρια θα κατασκευάζεται τουλάχιστον ένας χώρος υγιεινής προσπελάσιμος από άτομα με ειδικές ανάγκες, με ικανό χώρο ελιγμών των αμαξιδίων μπροστά από τη θύρα το WC διαστάσεων 1,50 x 1,70 μ όταν η θύρα είναι ανοιγόμενη και 1,50 x 1,50 μ όταν η θύρα είναι συρόμενη.
Ο χώρος αυτός θα διαθέτει θύρα ανοιγόμενη προς τα έξω ή συρόμενη, καθαρού πλάτους από κάσα σε κάσα τουλάχιστον 0,90 μ φέρουσα χειρολαβή τύπου μοχλού (όχι σφαιρική) και οριζόντιο χειρολισθήρα σχήματος Π και κάσα σε έντονη χρωματική αντίθεση με τις παρακείμενες επιφάνειες.
Εντός του χώρου υγιεινής θα τοποθετείται λεκάνη ειδικού τύπου, ύψους 0,45 0,50 μ από την τελική επιφάνεια του δαπέδου με το εμπρόσθιο άκρο της σε απόσταση 0,75 0,80 μ από τον πίσω από αυτήν ευρισκόμενο τοίχο.
Εκατέρωθεν της λεκάνης θα τοποθετούνται οριζόντιες χειρολαβές μήκους 0,75 μ με το επάνω μέρος τους σε ύψος 0,70 μ από την τελική επιφάνεια του δαπέδου, αγκυρωμένες κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να αντέξουν φόρτιση 150 χγρ τουλάχιστον. Τουλάχιστον στη μία πλευρά της λεκάνης θα υπάρχει ελεύθερος χώρος πλάτους 0,90 μ για την πλευρική προσέγγιση αμαξιδίου.
Η χειρολαβή που θα τοποθετείται προς τον χώρο αυτό θα είναι ανακλινόμενη με δυνατότητα ακινητοποίησης στην κατακόρυφη θέση. Η μία εκ των δύο χειρολαβών θα φέρει επ΄αυτής την θήκη χαρτιού καθαρισμού.
Η λεκάνη θα εξοπλίζεται με καζανάκι χαμηλής πίεσης. Σε κάθε περίπτωση ο μηχανισμός του δοχείου πρέπει να ενεργοποιείται με εύχρηστο χειριστήριο, το οποίο θα τοποθετείται εκτός αυτού σε σημείο προσιτό στον χρήστη.
Πλησίον της λεκάνης θα τοποθετείται μπαταρία τύπου «ντους» για την υγιεινή του χρήστη.
Ο νιπτήρας θα είναι ρηχός, ειδικού τύπου, ώστε το επάνω μέρος του να απέχει 0,80 8,85 εκ από το δάπεδο και το κάτω του 0,70 εκ από αυτό, εργονομικός, χωρίς κολώνα στήριξης, διαστάσεων περίπου 0,68 x 0,60 μ (μήκος x πλάτος) και συνοδεύεται από ράφι στο ίδιο ύψος. Η στήριξη του νιπτήρα θα γίνει στον τοίχο με τέτοιο τρόπο ώστε να αντέχει σε φόρτιση στην εμπρόσθια άκρη του τουλάχιστον 150 χγρ.
Στο νιπτήρα θα τοποθετείται μπαταρία αναμικτική με μακρύ «ρουξούνι» και μακρύ χειριστήριο ή με φωτοκύτταρο.
Ο καθρέπτης τοποθετείται με την κάτω ακμή στο 1,00 μ από το δάπεδο και έχει ύψος τουλάχιστον 2,00 μ.
Μεταξύ λεκάνης, νιπτήρα και περιφερειακών εμποδίων (τοίχοι, έπιπλα)θα εξασφαλίζεται απόλυτα ελεύθερος χώρος διαμέτρου 1,50 μ για την περιστροφή του αμαξιδίου.
Περιμετρικά του χώρου και παράλληλα με το δάπεδο σε απόσταση 0,15 0,20 μ από αυτό τοποθετείται σύστημα κλήσης κινδύνου με κορδόνι για την περίπτωση ανάγκης παροχής βοήθειας, το οποίο συνδέεται με φωτεινή ένδειξη πάνω από την εξωτερική όψη της θύρας του χώρου προς τον διάδρομο.
Οι διακόπτες φωτισμού θα έχουν πλακέτα με μεγάλη επιφάνεια που θα τοποθετείται σε ύψος 0,90 1,20 μ από την τελική επιφάνεια δαπέδου.
Κρεμάστρες θα τοποθετούνται οπωσδήποτε σε δύο ύψη 1,20 και 1,80 μ από την τελική επιφάνεια δαπέδου, σε κατάλληλες θέσεις.
Το υλικό επίστρωσης θα είναι αντιολισθηρό. Θα προβλέπεται χρωματική αντίθεση μεταξύ δαπέδου, τοίχων και ειδών υγιεινής.
Θα προβλέπεται φωτισμός διάχυτος 150 200 Lux με ελάχιστο 60 Lux στο δάπεδο.

Άρθρο 5ο
Όπου κατασκευάζονται θυρίδες εξυπηρέτησης κοινού ή πάγκοι υποδοχής και πληροφοριών θα κατασκευάζονται και αντίστοιχες θυρίδες ή πάγκοι ή τμήματα αυτών, μήκους τουλάχιστον 1,00 μ σε ύψος 0,80 μ από την τελική επιφάνεια του δαπέδου με κατάλληλη μπάζα σε εσοχή με κατ΄ελάχιστον ύψος 0,20, και βάθος 0,15 μ για τα υποπόδια των αμαξιδίων.
Όπου τοποθετούνται συγκροτήματα τηλεφώνων θα τοποθετείται και ένα τουλάχιστον κειμενοτηλέφωνο για την εξυπηρέτηση ατόμων με προβλήματα ακοής.
Όπου τοποθετείται μηχάνημα για χρήση κοινού θα λαμβάνεται μέριμνα ώστε όλα τα χειριστήρια αυτού να τοποθετούνται σε ύψος 0,90 1,20 μ από την τελική επιφάνεια του δαπέδου. Θα προβλέπεται οπωσδήποτε χώρος έμπροσθεν αυτού για προσέγγιση των αμαξιδίων και κατάλληλες εσοχές για τα υποπόδια των αμαξιδίων όπως παραπάνω.
Σε κτίρια με αυξημένη κίνηση εμποδιζόμενων ατόμων θα τοποθετούνται διπλοί χειρολισθήρες σε δύο ύψη (0,70 και 0,90 μ από το δάπεδο) στις δύο πλευρές των διαδρόμων.
Ο φωτισμός των χώρων επιβάλλεται να είναι διάχυτος και τουλάχιστον 200 250 Lux.
Άρθρο 6ο
Όλες οι εξυπηρετήσεις που προβλέπονται για τα άτομα με ειδικές ανάγκες θα σημαίνονται με το Διεθνές Σύμβολο Πρόσβασης συνοδευόμενο από αντίστοιχο εικονόγραμμα ή κείμενο.
Όλες οι κάσες θυρών και παραθύρων θα βάφονται σε έντονη χρωματική αντίθεση θα τοποθετούνται προς την πλευρά του ανοίγματος σε ύψος 1,40 1,60 μ από το δάπεδο και θα είναι και ανάγλυφες ή σε γραφή Braile.
Ελεύθερα υποστυλώματα στο χώρο θα επισημαίνονται με υλικό σε έντονη χρωματική αντίθεση με τις οριζόντιες επιφάνειες.
Μεγάλες υάλινες επιφάνειες θα σημαίνονται κατάλληλα και θα προστατεύονται από χειρολισθήρα σε ύψος 0,90 μ από το δάπεδο. Ειδικά όπου υπάρχουν υάλινες ανοιγόμενες ή συρόμενες θύρες θα επισημαίνονται με κατάλληλο προφίλ έντονης απόχρωσης και οι ακμές των θυροφύλλων.
Επίτοιχη πληροφοριακή σήμανση θα τοποθετείται και ανάγλυφη και σε γραφή Braile σε ύψος 1,50 μ από την τελική επιφάνεια δαπέδου.
Άρθρο 7ο
Όπου προβλέπονται θυρίδες εξυπηρέτησης πελατών, πάγκοι υποδοχής, αυτόματα μηχανήματα συναλλαγής ή πληροφοριών θα κατασκευάζεται επί του δαπέδου «οδηγός τυφλών» που θα οδηγεί από την είσοδο στον χώρο μέχρι τα αντίστοιχα που προορίζονται για χρήση από άτομα με ειδικές ανάγκες.
Ο «οδηγός τυφλών» κατασκευάζεται πλάτους 0,30 0,40 μ
• Χωνευτός με την τελική επιφάνεια στην αυτή στάθμη με την παρακείμενη επίστρωση ή
• Επικολλούμενος επί της υφιστάμενης επίστρωσης εγκιβωτιζόμενος σε καμπυλωμένες διατομές που θα εξέχουν της επίστρωσης του δαπέδου το πολύ 2 εκ. από υλικό σε έντονη χρωματική αντίθεση με τη λοιπή επίστρωση και διαφορετικής υφής σύμφωνα με τα επισυναπτόμενα σκίτσα 1, 2, 3 και 4.
• Ειδικά τα στοιχεία που υποδεικνύουν «ΚΙΝΔΥΝΟ» είναι πάντοτε κίτρινου χρώματος.
Άρθρο 8ο
Όλα τα παραπάνω έχουν άμεση υποχρεωτική εφαρμογή σε όλες τις περιπτώσεις έκδοσης οικοδομικών αδειών για αναδιαρρυθμίσεις και ανακαινίσεις καθώς και στις περιπτώσεις υπηρεσιών στις οποίες εργάζονται άτομα με ειδικές ανάγκες.
Άρθρο 9ο
Αναλυτικότερα σχετικά με τον τρόπο κατασκευής και εφαρμογής όλων των παραπάνω αναφέρονται στις Οδηγίες Σχεδιασμού «Σχεδιάζοντας για όλους» του Γραφείου Μελετών για Άτομα με Ειδικές Ανάγκες του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Άρθρο 10ο
Για αιτήματα που πιθανόν προκύψουν από την εφαρμογή της παρούσας γνωμοδοτεί η Επιτροπή προσβασιμότητας του άρθρου 28 παράγρ. 9 του Ν. 2831/2000 «Τροποποίηση των διατάξεων του Ν. 1577/85 “Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός” και άλλες πολεοδομικές διατάξεις».
Άρθρο 11ο
Η παρούσα να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Εκδόθηκε η υ.α. ΥΠΕΝ/ΔΕΣΕΔΠ/65826/699/20 «Τεχνικές οδηγίες προσαρμογής υφιστάμενων κτιρίων και υποδομών για την προσβασιμότητα αυτών σε άτομα με αναπηρία και εμποδιζόμενα άτομα σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.» (Β΄2998), ανωτ. Ζ αριθ. 17.