ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ Αριθ. 14088/19 «Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας Αγροτικών Καταστημάτων Κράτησης» (Β΄760).

Έχοντας υπόψη:

τις διατάξεις α) των άρθρων 8 παρ. 3β, 10 παρ. 5, 18 παρ. 3, 19 παρ. 3, 21 παρ. 7, 25 παρ. 2, 32 παρ. 6, 37 παρ. 5, 39 παρ. 1, 52 παρ. 4, 65 παρ. 4 Σωφρονιστικού Κώδικα (ν. 2776/1999), β) του π.δ. 96/2017 (Α' 136) «Οργανισμός του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», γ) του π.δ. 125/2006 (Α' 210) «Κανονισμός Οργάνωσης και Λειτουργίας της Υπηρεσίας Εξωτερικής Φρούρησης Καταστημάτων Κράτησης», δ) του π.δ. 88/2018 (Α΄ 160) «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών»,
το από 3.5.2018 και με αριθμ. 34764οικ. σχέδιο εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας των αγροτικών καταστημάτων κράτησης, το οποίο κατήρτισε και υπέβαλε το ΚΕΣΦ κατόπιν εισηγήσεων των Συμβουλίων Φυλακής του Αγροτικού Καταστήματος Κράτησης Αγιας, του Ειδικού Αγροτικού Καταστήματος Κράτησης Νέων Κασσαβέτειας, του Αγροτικού Καταστήματος Κράτησης Κασσάνδρας και του Αγροτικού Καταστήματος Κράτησης Τίρυνθας,
την ανάγκη εκσυγχρονισμού και εύρυθμης λειτουργίας των Αγροτικών Καταστημάτων Κράτησης και
το γεγονός ότι από τις διατάξεις αυτής της απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, αποφασίζουμε:

Άρθρο πρώτο,

Εγκρίνουμε τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας των Αγροτικών Καταστημάτων Κράτησης, ο οποίος έχει ως εξής:

Άρθρο 8

Έλεγχος από ανεξάρτητη αρχή

Ο Συνήγορος του Πολίτη, ως ανεξάρτητη αρχή με διαμεσολαβητικό ρόλο και ως Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης σε εσωτερικό επίπεδο κατά τα άρθρα 3 και 17 του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου στη Σύμβαση κατά των βασανιστηρίων και άλλων μορφών σκληρής, απάνθρωπης και ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας που κυρώθηκε με τον ν. 4228/2014, επισκέπτεται με ή χωρίς προηγούμενη ενημέρωση όλους τους χώρους των αγροτικών καταστημάτων κράτησης, πραγματοποιεί αυτοψίες και διενεργεί έρευνες και τακτικούς και έκτακτους ελέγχους σε αυτά, επικοινωνεί με τους κρατουμένους και χωρίς την παρουσία προσωπικού του καταστήματος κράτησης, δημοσιεύει εκθέσεις και εξετάζει αναφορές ή καταγγελίες που έρχονται σε γνώση του, ή δρα και αυτεπαγγέλτως. Για την ενάσκηση των καθηκόντων του Εθνικού Μηχανισμού Πρόληψης ισχύουν τα προβλεπόμενα στα άρθρα δεύτερο, τέταρτο και πέμπτο του κυρωτικού νόμου.
Ο Συνήγορος του Πολίτη, ως Εθνικός Μηχανισμός Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας σύμφωνα με τον ν. 4443/2016, συλλέγει, καταγράφει, αξιολογεί, διερευνά ή προωθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες προς άσκηση πειθαρχικού ελέγχου καταγγελίες για πράξεις των υπαλλήλων των αγροτικών καταστημάτων κράτησης, οι οποίες εκδηλώθηκαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους ή κατά κατάχρηση της ιδιότητας τους και αφορούν:

α) βασανιστήρια και άλλες προσβολές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας κατά την έννοια του άρθρου 137Α του Ποινικού Κώδικα,
β) παράνομες εκ προθέσεως προσβολές κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας ή υγείας ή της προσωπικής ή γενετήσιας ελευθερίας,
γ) παράνομη χρήση πυροβόλου όπλου και
δ) παράνομη συμπεριφορά για την οποία υπάρχουν ενδείξεις ότι διενεργήθηκε με ρατσιστικό κίνητρο ή η οποία ενέχει άλλου είδους διακριτική μεταχείριση λόγω χαρακτηριστικών φυλής, χρώματος εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκείας, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου.

Άρθρο 32

Δικαιώματα κρατουμένων

Α. Οι κρατούμενοι στα αγροτικά καταστήματα κράτησης μετάγονται αποκλειστικά για να εκτίσουν την ποινή τους εργαζόμενοι με ευεργετικό υπολογισμό, με απόφαση της ΚΕΜ. Κατά την εκτέλεση της ποινής δεν περιορίζεται κανένα άλλο ατομικό δικαίωμα αυτών εκτός από το δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία. Όλοι οι κρατούμενοι μπορούν να ασκούν τα δικαιώματα που τους αναγνωρίζουν το Σύνταγμα και οι ειδικοί κατά περίπτωση κανόνες δικαίου, αυτοπροσώπως ή με αντιπρόσωπο. Ειδικότερα οι κρατούμενοι δικαιούνται:

1) Να τους διασφαλίζεται ο σεβασμός της αξιοπρέπειάς τους.
2) Να μην τυγχάνουν καμιάς διακριτικής μεταχείρισης. Ειδική μεταχείριση δικαιολογείται μόνον προκειμένου να εξυπηρετηθούν ειδικές ανάγκες που απορρέουν από τη νομική ή πραγματική κατάσταση τους (λόγοι κράτησης, ηλικία, οικογενειακή κατάσταση, κατάσταση υγείας, πολιτισμικές ιδιαιτερότητες κ.ο.κ.).
3) Να αναφέρονται εγγράφως σε κάθε δημόσια αρχή, εντός ή εκτός αγροτικού καταστήματος κράτησης και να ζητούν έννομη προστασία από τα δικαστήρια. Στο πλαίσιο αυτό δικαιούνται να αναφέρονται εγγράφως στο Συμβούλιο Φυλακής σε περίπτωση παράνομης ενέργειας σε βάρος τους ή παράνομης εντολής του προσωπικού, για τις οποίες δεν προβλέπεται κάποιο ένδικο βοήθημα και προσφεύγουν στο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών του τόπου έκτισης της ποινής, αν απορριφθεί το αίτημα τους, εντός δεκαπέντε ημερών από την κοινοποίηση σε αυτούς της απόφασης ή, αν δεν ληφθεί απόφαση, εντός μηνός από την υποβολή της έγγραφης αναφοράς τους. Σε περίπτωση προσφυγής ενώπιον του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών δικαιούνται να καταθέσουν υπόμνημα ή, αν το ζητήσει το Συμβούλιο, να εμφανισθούν αυτοπροσώπως ή με συνήγορο.
4) Να απευθύνουν αναφορές ή επιστολές σε ανεξάρτητες αρχές, ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς, όργανα και επιτροπές, οι οποίες διαβιβάζονται από τη διεύθυνση του αγροτικού καταστήματος χωρίς να ελέγχεται το περιεχόμενο τους, το αργότερο εντός τριών ημερών από την πρωτοκόλληση τους σε ιδιαίτερο βιβλίο. Στο ίδιο βιβλίο θα πρωτοκολλούνται και οι αναφορές ή επιστολές της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου.
5) Να ζητούν νομική βοήθεια, όταν βρίσκονται σε τεκμηριωμένη οικονομική αδυναμία πρόσβασης στη δικαιοσύνη, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 34 του παρόντος.
6) Να ψηφίζουν, κατά τις βουλευτικές εκλογές και τις εκλογές για την ανάδειξη των Ελλήνων βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σε εκλογικό τμήμα εντός του αγροτικού καταστήματος, εφόσον δεν τους έχει επιβληθεί αμετάκλητα παρεπόμενη ποινή στέρησης των πολιτικών τους δικαιωμάτων.
7) Να διαβιούν σε ατομικό κελί εφόσον το επιβάλλουν οι ανάγκες τους και το επιτρέπουν οι κτιριακές συνθήκες του αγροτικού καταστήματος.
8) Να απολαμβάνουν ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης αναλόγου επιπέδου με αυτό του λοιπού πληθυσμού.
9) Να εξετάζονται από τον ιατρό του αγροτικού καταστήματος κατά την εισαγωγή τους και στη συνέχεια ανά εξάμηνο ή όποτε το ζητήσουν.
10) Να παρακολουθούνται, αν το επιθυμούν, από θεράποντες ιατρούς της επιλογής τους με παρουσία του ιατρού του αγροτικού καταστήματος και με δικές τους δαπάνες.
11) Να καλούν τον ιατρό του αγροτικού καταστήματος ή ιατρό της επιλογής τους για τη διαπίστωση της κατάστασης της σωματικής, ψυχικής και πνευματικής τους υγείας, όταν κατέρχονται σε απεργία πείνας.
12) Να καλείται ο τοπικά αρμόδιος ιατροδικαστής ή ιατρός, σύμφωνα με το άρθρο 27 παρ. 5 ΣΚ, σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ ιατρού του αγροτικού καταστήματος και του ιατρού της επιλογής των κρατουμένων.
13) Να παραπέμπονται για νοσηλεία σε θεραπευτικό κατάστημα κρατουμένων ή σε κατάλληλο δημόσιο, δημοτικό, κοινοτικό ή άλλο θεραπευτήριο της περιοχής όπου εδρεύει το αγροτικό κατάστημα ή της εγγύτερης άλλης περιοχής, αν δεν είναι δυνατή η νοσηλεία τους στο κατάστημα όπου κρατούνται.
14) Να αρνούνται να υποβληθούν σε κάθε είδους ιατρική ή εργαστηριακή εξέταση, ιατροχειρουργική επέμβαση ή θεραπευτική αγωγή, εκτός εάν υπάρχει υπόνοια μεταδοτικού νοσήματος, που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των λοιπών κρατουμένων, ή εάν πρόκειται για ακτινολογική έρευνα κατά το άρθρο 11 παρ. 5 του παρόντος.
15) Να μην υποβάλλονται, ακόμη και αν συναινούν, σε ιατρικά ή συναφή πειράματα, που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή και την υγεία τους ή προσβάλλουν την αξιοπρέπεια και την προσωπικότητά τους.
16) Να εισάγονται σε ειδικό τμήμα νοσηλείας του αγροτικού καταστήματος κράτησης ή σε θεραπευτικό κατάστημα κράτησης, αν ασθενήσουν ή παρουσιάσουν έντονα προβλήματα ψυχικής υγείας.
17) Να λαμβάνουν κατάλληλη διατροφή από το κράτος, τρεις φορές την ημέρα, βάσει εναλλασσόμενων εβδομαδιαίων προγραμμάτων συσσιτίου, αλλά και ειδική διατροφή, σύμφωνα με τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις.
18) Να προμηθεύονται, εφ' όσον το επιθυμούν, με δικές τους δαπάνες, πρόσθετα τρόφιμα ή άλλα επιτρεπόμενα είδη από το πρατήριο-καντίνα ή το κυλικείο ή τον επιλεγμένο προμηθευτή του αγροτικού καταστήματος κράτησης, καθώς και τα προϊόντα παραγωγής του αγροτικού καταστήματος, σε ποσότητες επαρκείς για την κάλυψη των αναγκών ενός ατόμου.
19) Να καλύπτονται οι ανάγκες ειδικής δίαιτας ή συμπληρωματικής τροφής για λόγους υγείας, ύστερα από γραπτή γνωμάτευση του ιατρού του Καταστήματος ή να προμηθεύονται, σύμφωνα με τα παραπάνω, είδη και να παρασκευάζουν φαγητό με απόφαση του Διευθυντή, κατόπιν σύμφωνης γνώμης του ιατρού.
20) Να φέρουν ατομική ενδυμασία της επιλογής τους χωρίς όμως επ' αυτής συνθήματα ή παραστάσεις ή δηλωτικά στολής του επαγγέλματος τους και, όσοι έχουν ανάγκη, να λαμβάνουν επαρκή ενδυμασία και υποδήματα με μέριμνα της Διεύθυνσης του αγροτικού καταστήματος. Οι εργαζόμενοι να λαμβάνουν επίσης στολές εργασίας, ανάλογα με το αντικείμενο της εργασίας τους. Οι απαραίτητες δαπάνες εγκρίνονται από τα Κεφάλαια Εργασίας Κρατουμένων.
21) Να ενημερώνονται με εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές, να έχουν πρόσβαση σε δανειστική βιβλιοθήκη του αγροτικού καταστήματος και να προμηθεύονται βιβλία εκτός καταστήματος ύστερα από συνεννόηση με τον κοινωνικό λειτουργό και τον Σύμβουλο-Συντονιστή Εκπαίδευσης του αγροτικού καταστήματος κράτησης.
22) Να ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα και να επικοινωνούν με αναγνωρισμένους εκπροσώπους του θρησκεύματος και του δόγματος τους. Η άσκηση των θρησκευτικών καθηκόντων γίνεται τακτικά, στο Ναό ή άλλο, κατάλληλα διαμορφωμένο, χώρο του Καταστήματος, μετά από απόφαση του Συμβουλίου Φυλακής.
23) Να ζητούν, και αν κριθεί αναγκαίο, να παρευρίσκονται σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Φυλακής που τους αφορά. Επίσης, να καλούνται ενώπιον του αρμοδίου για τη χορήγηση των αδειών οργάνου για την παροχή των αναγκαίων διευκρινίσεων.
24) Να ζητούν τη διενέργεια κάθε σωματικής έρευνας σε ιδιαίτερο χώρο από δύο υπαλλήλους του ιδίου φύλου και κατά τρόπο που να μη θίγει την αξιοπρέπειά τους.
25) Να περπατούν ή να ασκούνται στο προαύλιο τουλάχιστον δυο ώρες την ημέρα.
26) Να έχουν ατομικό λογαριασμό, ο οποίος σχηματίζεται από: α) τα χρήματα που έφεραν μαζί τους οι ίδιοι ή που β), κατά τη διάρκεια της κράτησης, κατέθεσαν συγγενείς ή άλλοι ή γ) απέκτησαν ο ίδιοι με την εργασία τους.
27) Να υπάγονται σε ασφάλιση του ΕΦΚΑ κατά του κινδύνου ατυχήματος, αν εργάζονται σε ορισμένες θέσεις ή παρακολουθούν προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης. Να καταβάλλεται κάθε προσπάθεια απ' την κοινωνική υπηρεσία του καταστήματος για την απόκτηση αριθμού ΑΜΚΑ, για όσους κρατούμενους δεν διαθέτουν.
28) Να δέχονται, εφόσον το επιθυμούν, επισκέψεις συζύγου ή μέρους συμφώνου συμβίωσης και συγγενών μέχρι τετάρτου βαθμού, τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα.
29) Να διευκολύνονται από τις υπηρεσίες του καταστήματος, αν είναι αλλοδαποί, να επικοινωνούν με διπλωματικούς ή προξενικούς εκπροσώπους του κράτους της ιθαγένειας τους ή άλλου σχετικού.
30) Να επικοινωνούν με τηλέφωνο που βρίσκεται σε κοινόχρηστο χώρο του αγροτικού καταστήματος, προ-σβάσιμο σε όλους τους κρατουμένους, εσωτερικούς και εξωτερικούς, όπως ορίζουν το Συμβούλιο Φυλακής και ο παρών Εσωτερικός Κανονισμός, καθώς επίσης να στέλνουν επιστολές ή τηλεγραφήματα, όπως ορίζουν ο Σωφρονιστικός Κώδικας και ο παρών Εσωτερικός Κανονισμός, χωρίς να ελέγχεται το περιεχόμενο οποιοσδήποτε επικοινωνίας, εκτός αν ο έλεγχος γίνεται για λόγους ασφάλειας ή διακρίβωσης ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων.
31) Να προσφεύγουν στον αρμόδιο Εισαγγελέα, αν υπάρξουν εμπόδια στο επισκεπτήριο τους ή στην τηλεφωνική ή άλλη επικοινωνία τους.
32) Να ζητούν την κάλυψη των δαπανών επικοινωνίας από την υπηρεσία, υπό την προϋπόθεση ότι δεν έχουν οι ίδιοι αυτή τη δυνατότητα και ότι η υπηρεσία μπορεί να ανταποκριθεί ενισχύοντας τους οικονομικά από τα ταμεία που προορίζονται για την κάλυψη αναγκών των απόρων κρατουμένων ή χορηγώντας σε αυτούς δωρεάν τηλεκάρτες.
33) Να ζητούν τακτικές, έκτακτες και εκπαιδευτικές άδειες και σε περίπτωση δεύτερης συνεχόμενης απόρριψης της αίτησης τους να προσφεύγουν στο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών του τόπου έκτισης της ποινής, μέσα σε δέκα ημέρες από την κοινοποίηση της απορριπτικής απόφασης.
34) Να συνεχίζουν την προηγούμενη επαγγελματική τους απασχόληση ή να εργάζονται στο εσωτερικό του αγροτικού καταστήματος κράτησης ή στον ευρύτερο χώρο αυτού.
35) Να ειδοποιούνται εγγράφως όσον αφορά το πειθαρχικό παράπτωμα για το οποίο κατηγορούνται και να καλούνται από το αρμόδιο όργανο για υπεράσπιση και απολογία με διερμηνέα, εάν δεν γνωρίζουν την ελληνική γλώσσα.
36) Να προσφεύγουν κατά των αποφάσεων του Πειθαρχικού Συμβουλίου εντός πέντε ημερών στο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών του τόπου έκτισης της ποινής.
37) Να ζητούν τη μεταγωγή τους σε άλλο κατάστημα κράτησης για λόγους προσωπικούς, οικογενειακούς, εκπαιδευτικούς και για τοποθέτηση σε εργασία. Ειδικά για την περίπτωση της τοποθέτησης σε εργασία, δικαιούνται να ζητούν μεταγωγή και σε άλλο αγροτικό κατάστημα κράτησης ή στην ΚΑΥΦ.
38) Να λαμβάνουν γνώση, προφορικά ή με χορήγηση αντιγράφων, αυτοπροσώπως ή με νόμιμο εκπρόσωπο τους, των μητρώων και ατομικών δελτίων που τηρούνται στο Κατάστημα σύμφωνα με το άρθρο 23 παρ. 2-5 Σωφρονιστικού Κώδικα, καθώς και του μητρώου ιατρικών εξετάσεών τους.

Β. Για την ελαχιστοποίηση των δυσμενών επιπτώσεων ή παρενεργειών που συνεπάγεται η εκτέλεση της ποινής κατά της ελευθερίας οι κρατούμενοι δικαιούνται περαιτέρω:

1) Να ενημερώνονται από τον Διευθυντή, κατά την εισαγωγή τους στο αγροτικό κατάστημα κράτησης και σε γλώσσα που κατανοούν, για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους και για τον παρόντα κανονισμό και να λαμβάνουν σχετικό ενημερωτικό έντυπο.
2) Να ενημερώνονται από τον κοινωνικό λειτουργό για την παρεχόμενη από την κοινωνική υπηρεσία συμπαράσταση καινά λαμβάνουν την απαραίτητη συνδρομή.
3) Να λαμβάνουν από τη Διεύθυνση του αγροτικού καταστήματος κράτησης τα απαραίτητα μέσα για την ατομική υγιεινή και την καθαριότητα των ιδίων και των ειδών ένδυσης και ρουχισμού τους.
4) Να ενημερώνονται σε θέματα υγιεινής και πρόληψης του ADDS και άλλων μεταδοτικών νοσημάτων.
5) Να διακοσμούν τον ατομικό τους χώρο ελεύθερα, εφ' όσον δεν διαταράσσουν τη συμβίωση και δεν παρακωλύουν τον έλεγχο προς τήρηση των όρων ασφαλείας του αγροτικού καταστήματος.
6) Να χρησιμοποιούν δικά τους κλινοσκεπάσματα και πετσέτες και, όσοι δεν διαθέτουν, να λαμβάνουν τα είδη αυτά με μέριμνα της Διεύθυνσης του αγροτικού καταστήματος.
7) Να συμμετέχουν και να συνεργάζονται σε εκπαιδευτικές, μορφωτικές, αθλητικές, πολιτιστικές, καλλιτεχνικές και ψυχαγωγικές εκδηλώσεις και άλλες δραστηριότητες δημιουργικής αξιοποίησης του χρόνου της κράτησης.
8) Να υποβάλλουν αιτήματα σε εκπροσώπους και λειτουργούς θρησκευμάτων και δογμάτων προκειμένου να τους επισκέπτονται με σκοπό, ιδίως, την ηθική στήριξη τους. Τα αιτήματα, ύστερα από πρόταση του Συμβουλίου Φυλακής, διαβιβάζονται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο εγκρίνει ή απορρίπτει τη χορήγηση άδειας εντός τριών ημερών, άλλως θεωρείται ότι η πρόταση του Συμβουλίου Φυλακής έχει γίνει δεκτή.
9) Να εργάζονται για δικό τους λογαριασμό μέσα στο Κατάστημα.
10) Να έχουν πρόσβαση σε γραμματοκιβώτιο και η αλληλογραφία τους να διεκπεραιώνεται με ταχύτητα.
11) Να δέχονται επισκέψεις και άλλων ατόμων, εκτός συζύγου ή μέρους συμφώνου συμβίωσης και συγγενών μέχρι τέταρτου βαθμού, τουλάχιστον μία φορά το δεκαπενθήμερο, όταν οι ίδιοι το ζητήσουν και το επιτρέψει το Συμβούλιο Φυλακής, το οποίο κρίνει ότι τα πρόσωπα αυτά δεν θα ασκήσουν δυσμενή επίδραση.
12) Να ταξιδεύουν με δαπάνες του αγροτικού καταστήματος με δημόσια μεταφορικά μέσα και με πλοία, εάν δεν μπορούν να καταβάλουν τη δαπάνη του ταξιδιού τους όταν λαμβάνουν τακτική άδεια.
13) Να επιδοτούνται από τα Κεφάλαια Εργασίας Κρατουμένων για την κάλυψη, τουλάχιστον, των απολύτως αναγκαίων εξόδων, όταν λαμβάνουν εκπαιδευτική άδεια.
14) Να μετάγονται χωρίς να θίγεται η αξιοπρέπεια τους και η μεταγωγή τους να αναβάλλεται εάν υπάρχει κίνδυνος ζωής ή σοβαρής και μόνιμης βλάβης της υγείας τους.
15) Να ζητούν ενημέρωση για τη νομική και κοινωνική τους κατάσταση και υποστήριξη για την προσαρμογή τους στην κοινωνική ζωή μετά την αποφυλάκιση, συμπεριλαμβανομένων της εξασφάλισης στέγης και της ανεύρεσης εργασίας.
16) Να ζητούν να ανασταλεί, διακοπεί ή χαριστεί η πειθαρχική ποινή περιορισμού σε ατομικό κελί, αν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για τη ζωή ή την υγεία τους ή αν με εξαιρετικές ενέργειες δείχνουν ότι ενισχύθηκε η συναίσθηση ευθύνης τους.
17) Να αμείβονται για τις αξιέπαινες πράξεις τους σύμφωνα με τα άρθρα 67 και 70 παρ. 1 του Σωφρονιστικού Κώδικα.

Άρθρο 58

Γενικά καθήκοντα Ψυχολόγων, Εγκληματολόγων και Κοινωνιολόγων

Οι ψυχολόγοι, εγκληματολόγοι και κοινωνιολόγοι, αποτελούν το ειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό του καταστήματος και τελούν υπό την διοικητική εποπτεία και τον υπηρεσιακό έλεγχο του διευθυντή. Ειδικότερα, τα μέλη του ειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού:

1) Συντονίζουν από κοινού, με μέριμνα του προϊσταμένου της κοινωνικής υπηρεσίας, και σε συνεργασία με το ιατρικό προσωπικό το έργο τους, το οποίο διέπεται από τους κανόνες της επιστημονικής και επαγγελματικής δεοντολογίας.
2) Συμβάλλουν σε συνεργασία μεταξύ τους και με διάφορους κοινωνικούς φορείς και Οργανισμούς ή αυτοδύναμα στην αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων των κρατουμένων με την παροχή ειδικών υπηρεσιών ενημερωτικού, συμβουλευτικού και υποστηρικτικού χαρακτήρα.
3) Εκπονούν, με τη συνεργασία των κρατουμένων, εφόσον αυτοί το επιθυμούν και προετοιμάζουν τη συμμετοχή τους σε προγράμματα εκπαίδευσης, επαγγελματικής κατάρτισης ή σε ειδικές θεραπευτικές ομάδες. Στη διαδικασία αυτή λαμβάνουν υπόψη τους: α) τη νομική, πραγματική ή κοινωνική κατάσταση των κρατουμένων, β) τις αξιόποινες πράξεις και το ποινικό μητρώο, γ) το κοινωνικό ιστορικό και τις κοινωνικές ανάγκες, δ) τις γραμματικές και επαγγελματικές γνώσεις, ε) την κατάσταση της σωματικής και ψυχικής υγείας και στ) την προσαρμοστικότητα στο περιβάλλον του καταστήματος και τη συμμόρφωση των κρατουμένων στους κανόνες κοινής διαβίωσης σε αυτό.
4) Διευκολύνουν την επικοινωνία των κρατουμένων με κάθε αρμόδια αρχή και την πρόσβαση τους στη δικαιοσύνη, σε συνεργασία με τον εισαγγελέα επόπτη, όταν οι κρατούμενοι βρίσκονται σε αντικειμενική, τεκμηριωμένη οικονομική αδυναμία, να υπερασπιστούν με ίδια μέσα τον εαυτό τους και να προαγάγουν τα νόμιμα συμφέροντά τους.
5) Συμμετέχουν στα συμβούλια του καταστήματος τα οποία συγκροτούνται με κοινωνικούς λειτουργούς και ειδικούς επιστήμονες και μπορούν να προτείνουν θέματα προς συζήτηση.
6) Συλλέγουν και επεξεργάζονται τα απαραίτητα για την εργασία τους ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα.
7) Συντάσσουν και υποβάλλουν, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο, στο Κεντρικό Επιστημονικό Συμβούλιο Φυλακών και στις αρμόδιες αρχές, μέσω του διευθυντή του καταστήματος κράτησης, εκθέσεις με τα πορίσματα της εργασίας τους και τις προτάσεις τους, είτε για επιμέρους είτε για γενικότερα θέματα μεταχείρισης των κρατουμένων και λειτουργίας του καταστήματος.
8) Μπορούν να συμμετέχουν στην εκπαίδευση και την επιμόρφωση του προσωπικού των καταστημάτων κράτησης και να διδάσκουν στη Σχολή Σωφρονιστικών Υπαλλήλων.
9) Είναι δυνατό να εναλλάσσονται σε πρωινές και απογευματινές υπηρεσίες ύστερα από έγκριση του διευθυντή.
10) Είναι δυνατό να εκτελούν εξωτερική υπηρεσία, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο κατά τον από κοινού προγραμματισμό του έργου τους, σύμφωνα με τα ισχύοντα για το προσωπικό του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας.

Άρθρο 59

Καθήκοντα ψυχολόγου

Ο ψυχολόγος παρέχει ψυχολογική υποστήριξη στους κρατουμένους μέσω ατομικών ή ομαδικών συνεδριών, κατόπιν προγραμματισμού και σε συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη του ειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού με στόχο: α) την προσαρμογή των κρατουμένων στις συνθήκες διαβίωσης στο κατάστημα κράτησης, β) την ασφαλή έκτιση της ποινής τους και γ) την προετοιμασία τους για την ομαλή επάνοδο τους στον κοινωνικό βίο.
Μεριμνά για την προμήθεια του υλικού που απαιτείται για την εκτέλεση των καθηκόντων του.
Στο πλαίσιο των στόχων της παρ. 1, ο ψυχολόγος δύναται:

α) να εξετάζει τους κρατουμένους με ειδικές δοκιμασίες ψυχολογικής αξιολόγησης και να συντάσσει σχετική έκθεση, στο πλαίσιο της συνεργασίας με το ειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό,
β) να εντοπίζει την ύπαρξη τυχόν αδυναμιών που πρέπει να ληφθούν υπόψη προκειμένου να τοποθετηθεί ο κρατούμενος στην καταλληλότερη γι αυτόν εργασία και να εισηγείται σχετικά στο αρμόδιο Συμβούλιο,
γ) να συνεργάζεται με τις οικογένειες των κρατουμένων στο χώρο εργασίας του,
δ) να προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την προαγωγή της ψυχικής υγείας των κρατουμένων (εργασία, μεταγωγή σε κατάλληλο θεραπευτικό κατάστημα κράτησης, συμμετοχή σε προγράμματα κ.λπ.) και να συνεργάζεται με το προσωπικό του καταστήματος για τη βελτίωση των συνθηκών κράτησης και την κάλυψη των ψυχοκοινωνικών αναγκών των κρατουμένων,
ε) να συνεργάζεται με τις υπηρεσίες του καταστήματος και με εξωτερικούς κοινωνικούς και εκπαιδευτικούς φορείς στο σχεδιασμό και την υλοποίηση εκπαιδευτικών, ψυχαγωγικών ή άλλων προγραμμάτων τα οποία έχουν ως στόχο την προσωπική ανάπτυξη και ομαλή κοινωνική επάνοδο των κρατουμένων.