ΝΟΜΟΣ ΥΠ΄ ΑΡΙΘ. 2121 της 24.01.1993 «Πνευματική ιδιοκτησία, συγγενικά δικαιώματα και πολιτιστικά θέματα» (Α΄25 και διόρθωση σφάλματος στο Α΄60/21.04.1993).

Άρθρο 28Α

Επιτρεπόμενες χρήσεις προς όφελος εντυποαναπήρων και ατόμων με άλλες αναπηρίες

O τίτλος του άρθρου 28Α αντικαταστάθηκε ως άνω από την παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4672/2020 (Α΄48).

1. 1. Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου ισχύουν οι εξής ορισμοί:
   1. α) ως «έργο» νοείται κάθε έργο υπό μορφή βιβλίου, περιοδικού, επιστημονικού ή άλλου, εφημερίδας ή άλλου είδους εντύπου, σημειογραφίας στην οποία συμπεριλαμβάνονται οι παρτιτούρες, και σχετικών εικονογραφήσεων, επί παντός μέσου, συμπεριλαμβανομένης της ψηφιακής και ηχητικής μορφής, όπως τα ακουστικά βιβλία, το οποίο προστατεύεται με δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας και το οποίο έχει νομίμως δημοσιευθεί ή καταστεί με άλλον τρόπο νόμιμα διαθέσιμο στο κοινό,
   2. β) ως «επωφελούμενος» νοείται, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε άλλη αναπηρία:
      1. αα) κάθε τυφλό άτομο,
      2. ββ) κάθε άτομο με προβλήματα όρασης, που δεν επιδέχονται βελτίωση, ώστε το άτομο να αποκτήσει οπτική λειτουργία ουσιαστικά ισοδύναμη με εκείνη ατόμου χωρίς τέτοια αναπηρία, και το οποίο για τον λόγο αυτόν δεν μπορεί να διαβάζει έντυπα με την ίδια ουσιαστικά ευχέρεια, όπως ένα άτομο χωρίς τέτοιο πρόβλημα,
      3. γγ) ένα άτομο που έχει αντιληπτική ή αναγνωστική αναπηρία και δεν είναι, ως εκ τούτου, σε θέση να διαβάζει έντυπα με την ίδια ουσιαστικά ευχέρεια, όπως ένα άτομο χωρίς τέτοια αναπηρία,
      4. δδ) ένα άτομο που δεν είναι σε θέση, λόγω σωματικής ανικανότητας, να κρατήσει στα χέρια του ή να χειρισθεί βιβλίο ή να εστιάσει ή να μετακινήσει το βλέμμα του, σε βαθμό που κανονικά θα ήταν ικανοποιητικός για να μπορεί να διαβάζει,
   3. γ) ως «αντίγραφο σε προσβάσιμο μορφότυπο» νοείται κάθε αντίγραφο έργου που παρέχει στον επωφελούμενο πρόσβαση στο έργο με εναλλακτικό τρόπο ή σε εναλλακτική μορφή, επιτρέποντας, μεταξύ άλλων, στο εν λόγω άτομο να έχει το ίδιο αποτελεσματική και άνετη πρόσβαση, όπως ένα άτομο χωρίς οποιαδήποτε αναπηρία ή ανικανότητα από τις αναφερόμενες στην περίπτωση β',
   4. δ) ως «αρμόδιος φορέας» νοείται κάθε οργανισμός, σωματείο, ένωση ή άλλος φορέας, που έχει εξουσιοδοτηθεί ή αναγνωρίζεται να παρέχει σε επωφελουμένους επιμόρφωση, εκπαίδευση, προσαρμοσμένη ανάγνωση και πρόσβαση σε πληροφορίες σε μη κερδοσκοπική βάση. Ως αρμόδιος φορέας θεωρείται και ο δημόσιος ή ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός που παρέχει τις ίδιες υπηρεσίες σε επωφελουμένους ως μία από τις κύριες δραστηριότητές του, ως θεσμική υποχρέωση ή στο πλαίσιο της δημοσίου συμφέροντος αποστολής του
   
   Η παρ. 1 προστέθηκε ως άνω στο άρθρο 28Α [το οποίο είχε προστεθεί από την παρ. 2 του άρθρου 81 του ν. 3057/20002 (Α’ 239) και διαμορφώθηκε ως άνω από το άρθρο 4 του ν. 4672/2020 (Α’48)], από το άρθρο 3 του ν. 4672/2020 (Α΄48) .
2. 2. Επιτρέπεται χωρίς την άδεια του δημιουργού του έργου και χωρίς αμοιβή να διενεργείται κάθε πράξη που είναι αναγκαία προκειμένου:
   1. α) επωφελούμενος ή πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό του να μπορεί να παράγει αντίγραφο σε προσβάσιμο μορφότυπο έργου, στο οποίο ο επωφελούμενος έχει νόμιμη πρόσβαση και το οποίο προορίζεται για την αποκλειστική του χρήση,
   2. β) αρμόδιος φορέας να μπορεί να παράγει αντίγραφο σε προσβάσιμο μορφότυπο έργου, στο οποίο έχει νόμιμη πρόσβαση, ή να παρουσιάζει, να καθιστά διαθέσιμο, να διανέμει ή να δανείζει το εν λόγω αντίγραφο σε μη κερδοσκοπική βάση σε επωφελούμενο ή άλλον αρμόδιο φορέα με σκοπό την αποκλειστική χρήση του από επωφελούμενο.
3. 3. Συμφωνία αντίθετη προς την παράγραφο 2 δεν επιτρέπεται.
4. 4. Κάθε αντίγραφο σε προσβάσιμο μορφότυπο πρέπει να πληροί την προϋπόθεση του σεβασμού της ακεραιότητας του έργου, λαμβανομένων δεόντως υπόψη των αλλαγών που απαιτούνται, προκειμένου το έργο να καταστεί προσβάσιμο σε εναλλακτικό μορφότυπο.
   Οι παρ. 2,3 και 4 του άρθρου 28Α προστέθηκαν ως άνω στο άρθρο 28Α [το οποίο είχε προστεθεί από την παρ. 2 του άρθρου 81 του ν. 3057/20002 (Α’ 239) και διαμορφώθηκε ως άνω από το άρθρο 4 του ν. 4672/2020 (Α’48)], από το άρθρο 4 του ν. 4672/2020 (Α΄48)
5. 5. Επιτρέπεται χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή σε αρμόδιο φορέα να εκτελεί τις πράξεις της περίπτωσης β' της παραγράφου 2 για λογαριασμό επωφελουμένου ή άλλου αρμόδιου φορέα που είναι εγκατεστημένος σε άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε.. Επίσης επιτρέπεται σε επωφελούμενο ή σε αρμόδιο φορέα που είναι εγκατεστημένος στην Ελλάδα να αποκτά ή να έχει πρόσβαση σε αντίγραφο έργου σε προσβάσιμο μορφότυπο από αρμόδιο φορέα εγκατεστημένο σε κράτος μέλος της Ε.Ε..»
   Η παρ. 5 προστέθηκε ως άνω στο άρθρο 28Α [το οποίο είχε προστεθεί από την παρ. 2 του άρθρου 81 του ν. 3057/20002 (Α’ 239) και διαμορφώθηκε ως άνω από το άρθρο 5 του ν. 4672/2020 (Α’48)], από το άρθρο 5 του ν. 4672/2020 (Α΄48).
6. 6. Σε περίπτωση που αρμόδιος φορέας που είναι εγκατεστημένος στην Ελλάδα εκτελεί τις πράξεις που προβλέπονται στις παραγράφους 2 και 5:
   1. α) Θεσπίζει και τηρεί τις δικές του πρακτικές για να εξασφαλίζει ότι:
      1. αα) διανέμει, παρουσιάζει και καθιστά διαθέσιμα αντίγραφα έργων σε προσβάσιμο μορφότυπο μόνο σε επωφελουμένους ή σε άλλους αρμόδιους φορείς,
      2. ββ) λαμβάνει κατάλληλα μέτρα για την αποτροπή της μη εξουσιοδοτημένης αναπαραγωγής, διανομής, παρουσίασης ή διάθεσης στο κοινό αντιγράφων έργων σε προσβάσιμο μορφότυπο,
      3. γγ) επιδεικνύει την προσήκουσα επιμέλεια και διατηρεί αρχεία σχετικά με τη διαχείριση έργων και των αντιγράφων τους σε προσβάσιμο μορφότυπο,
      4. δδ) δημοσιεύει και επικαιροποιεί, ενδεχομένως στον ιστότοπό του ή και μέσω άλλων διαδικτυακών ή εξωδιαδικτυακών διαύλων, πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις που καθορίζονται στις περιπτώσεις αα' έως γγ'. Τεκμαίρεται ότι οι αρμόδιοι φορείς πληρούν τις ανωτέρω απαιτήσεις εφόσον τηρούν τα πρότυπα και τις κατευθυντήριες Οδηγίες που συντάσσει η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος κατά την περίπτωση ια' της παραγράφου 4 του άρθρου 1 του ν. 3149/2003 (Α'141).
   2. β) Κατόπιν σχετικού αιτήματος παρέχει σε προσβάσιμη μορφή σε επωφελούμενο, άλλον αρμόδιο φορέα ή δικαιούχο:
      1. αα) τον κατάλογο των έργων, των οποίων έχει αντίγραφα σε προσβάσιμο μορφότυπο και τους διαθέσιμους μορφοτύπους,
      2. ββ) την επωνυμία και τα στοιχεία επικοινωνίας των αρμόδιων φορέων με τους οποίους έχει ανταλλάξει αντίγραφα έργων σε προσβάσιμο μορφότυπο σύμφωνα με τις παραγράφους 2 και 5.
7. 7. Οι εκδότες υποχρεούνται να παρέχουν στους αρμόδιους φορείς σε ψηφιακή μορφή τα αρχεία των έργων υπό την προϋπόθεση ότι τα τηρούν σε ψηφιακή μορφή. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με την υποχρέωση αυτή, εφαρμογή έχει ιδίως το άρθρο 946 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Οι διαφορές της παρούσας παραγράφου εκδικάζονται κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων από το τοπικά αρμόδιο Μονομελές Πρωτοδικείο.
8. 8. Στην Εθνική Βιβλιοθήκη τηρείται κατάλογος αντιγράφων έργων σε προσβάσιμο μορφότυπο, με το είδος των μορφοτύπων στους οποίους έχουν αναπαραχθεί τα έργα, καθώς και τον αρμόδιο φορέα στον οποίο αυτά τηρούνται. Οι αρμόδιοι φορείς οφείλουν εντός εύλογου χρονικού διαστήματος από την παραγωγή προσβάσιμων μορφοτύπων να ενημερώνουν την Εθνική Βιβλιοθήκη με τα απαραίτητα στοιχεία για την επικαιροποίηση του καταλόγου.
   Οι παρ. 6,7 και 8 προστέθηκαν ως άνω στο άρθρο 28Α [το οποίο είχε προστεθεί από την παρ. 2 του άρθρου 81 του ν. 3057/20002 (Α’ 239) και διαμορφώθηκε ως άνω από το άρθρο 6 του ν. 4672/2020 (Α’48)], από το άρθρο 6 του ν. 4672/2020 (Α΄48).
9. 9. Για την αποζημίωση των δικαιούχων αναφορικά με τις ρυθμιζόμενες από το παρόν χρήσεις εκπαιδευτικών συγγραμμάτων πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ισχύει ό,τι και για τα προοριζόμενα για μη επωφελουμένους.
10. 10. Αρμόδιος φορέας που εκτελεί τις πράξεις που προβλέπονται στην παράγραφο 5, δύναται να κοινοποιεί την επωνυμία και τα στοιχεία επικοινωνίας του στον Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΟΠΙ), ο οποίος διαβιβάζει αυτές τις πληροφορίες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
11. 11. Η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στο πλαίσιο του παρόντος άρθρου υπόκειται στη νομοθεσία για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
    
    Οι παρ. 9, 10 και 11 προστέθηκαν ως άνω στο άρθρο 28Α [το οποίο είχε προστεθεί από την παρ. 2 του άρθρου 81 του ν. 3057/20002 (Α’ 239) και διαμορφώθηκε ως άνω από το άρθρο 7 του ν. 4672/2020 (Α’48)], από το άρθρο 7 του ν. 4672/2020 (Α΄48).
12. 12. Επιτρέπεται χωρίς άδεια του δικαιούχου και χωρίς αμοιβή η αναπαραγωγή, παρουσίαση και διάθεση στο κοινό έργου προς όφελος κωφών, όταν οι χρήσεις αυτές συνδέονται άμεσα με την αναπηρία τους και δεν έχουν εμπορικό χαρακτήρα στον βαθμό που απαιτείται λόγω της συγκεκριμένης αναπηρίας, σύμφωνα με το παρόν άρθρο πλην της παραγράφου 5. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Πολιτισμού και Αθλητισμού και Παιδείας και Θρησκευμάτων μπορεί να εξειδικεύονται περαιτέρω οι όροι των χρήσεων αυτών.
    
    Η παρ. 12 προστέθηκε ως άνω στο άρθρο 28Α [το οποίο είχε προστεθεί από την παρ. 2 του άρθρου 81 του ν. 3057/20002 (Α’ 239) και διαμορφώθηκε ως άνω από το άρθρο 8 του ν. 4672/2020 (Α’48)], από το άρθρο 8 του ν. 4672/2020 (Α΄48)

Είχε εκδοθεί η υπ’ αριθμ. ΥΠΠΟ/ΔΙΟΙΚ/98546/12.10.2007 απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού (Β΄2065) «Αναπαραγωγή έργου πνευματικής ιδιοκτησίας προς όφελος τυφλών και κωφαλάλων, και επέκταση της ρύθμισης σε άλλες κατηγορίες ατόμων με αναπηρίες» η οποία καταργήθηκε από το άρθρο 10 του ν. 4672/2020 (Α΄48).