ΚΟΙΝΗ ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΟΥΡΓΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ, ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ, ΥΓΕΙΑΣ και ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Αριθ. Α3(γ)/ΓΠ/οικ.25132/04.04.2016 «Ρυθμίσεις για τη διασφάλιση της πρόσβασης των ανασφάλιστων στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας.» (Β΄908).

Εκδόθηκε η  εγκύκλιος Δ23/οικ.17437/1366/13-4-16 για την εφαρμογή της υπ' αρ. АЗ(у)ДП/оік.25132 ΚΥΑ (ΦΕΚ 908/2016 τ.Β') «Ρυθμίσεις για τη διασφάλιση της πρόσβασης των ανασφάλιστων στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας» (ΑΔΑ: ΩΞ83465Θ1Ω-ΩΜΣ)

Εκδόθηκε η εγκύκλιος . Δ23/οικ.34484/2655/26-7-2016 για την εφαρμογή της υπ΄ αρ. Α3(γ)/ΓΠ/οικ.25132 Κ.Υ.Α. (ΦΕΚ 908 τ.Β΄) «Ρυθμίσεις για τη διασφάλιση της πρόσβασης των ανασφάλιστων στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας» (ΑΔΑ:65ΝΩ465Θ1Ω-3Σ6).

Άρθρο 1

Παροχή Υπηρεσιών Υγείας στους ανασφάλιστους και τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες

1. Με την παρούσα απόφαση καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία ελεύθερης και ανεμπόδιστης πρόσβασης στις Δημόσιες Δομές Υγείας της παρ. 1 του άρθρου 33 του Ν. 4368/2016 (Α΄ 21) καθώς και παροχής νοσηλευτικής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στους ανασφάλιστους (μη άμεσα ή μη έμμεσα ασφαλισμένοι σε οποιοδήποτε ασφαλιστικό φορέα, όσοι έχουν απολέσει τις ασφαλιστικές τους καλύψεις και δεν δικαιούνται παροχών υγείας λόγων οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία) και τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες της χώρας, όπως οι δικαιούχοι αυτοί προσδιορίζονται και κατηγοριοποιούνται στην παρ. 2 του άρθρου 33 του Ν. 4368/2016 (Α΄ 21).

Σε περίπτωση ύπαρξης ιδιωτικής ασφάλισης υγείας ή παράτασης της ασφαλιστικής κάλυψης ανέργων και ανασφάλιστων από φορείς κοινωνικής ασφάλισης, μπορεί να γίνει χρήση του παρόντος συστήματος πρόσβασης στις Δημόσιες Δομές Υγείας μόνον εφόσον υπάρχει πρόβλημα υγείας, που χρήζει άμεσης νοσηλευτικής ή συνεχούς ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ή εγκυμοσύνη, μη καλυπτόμενα από την ασφάλιση, τηρουμένων και των λοιπών προϋποθέσεων που ορίζονται με την παρούσα.

2.α. Η ιατρική περίθαλψη, συμπεριλαμβανόμενων σε αυτήν των εκάστοτε απαιτούμενων κλινικοεργαστηριακών και λοιπών εξετάσεων, των δικαιούχων της παραγράφου 1 του παρόντος παρέχεται σ' αυτούς μέσω των αντίστοιχων ιατρείων και εργαστηρίων όλων των νοσοκομείων του ΕΣΥ, των νοσηλευτικών ιδρυμάτων και των Ν.Π.Ι.Δ. που εποπτεύονται και επιχορηγούνται από το Υπουργείο Υγείας, των Μονάδων Ψυχικής Υγείας του Ν. 2716/1999 (Α΄ 96), των Μονάδων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας του ΕΣΥ, των πανεπιστημιακών νοσοκομείων, των δημοτικών ιατρείων καθώς και των ιδρυμάτων αποκατάστασης και κοινωνικής φροντίδας που εποπτεύονται από το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

β. Η νοσηλευτική περίθαλψη των δικαιούχων της παραγράφου 1 του παρόντος παρέχεται σ' αυτούς μέσω των νοσοκομείων και των λοιπών φορέων παροχής υπηρεσιών υγείας της παραγράφου 2 του παρόντος.

γ. Η φαρμακευτική περίθαλψη των δικαιούχων της παραγράφου 1 του παρόντος παρέχεται σ' αυτούς, κατόπιν αντίστοιχης ιατρικής συνταγής, από τα ιδιωτικά φαρμακεία που είναι συμβεβλημένα με τον ΕΟΠΥΥ, με εξαίρεση τα φάρμακα υψηλού κόστους, που εμπίπτουν στο πλαίσιο της παρ. 2 του άρθρου 12 του Ν. 3816/2010 (Α΄ 6), τα οποία παρέχονται αποκλειστικά από τα φαρμακεία των νοσοκομείων και τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ.

3. Οι δικαιούχοι των παραπάνω παραγράφων δεν υποχρεούνται σε οποιαδήποτε δήλωση αποδοχής χρέους προς τις δομές των προηγούμενων παραγράφων του άρθρου αυτού.

 

Άρθρο 2

Πιστοποίηση ασφαλιστικής ικανότητας

 

Οι δικαιούχοι του άρθρου 33 του Ν. 4368/2016 (Α΄ 21) προκειμένου να έχουν πρόσβαση στις παροχές της παρούσας, πρέπει να κατέχουν ή να αποκτούν, εφόσον δεν κατέχουν, Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ). Με τη χρήση του ΑΜΚΑ, μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος της «ΗΔΙΚΑ Α.Ε.», πραγματοποιείται η πιστοποίηση της ασφαλιστικής ή μη ικανότητας και κάλυψης αυτών και των μελών της οικογενείας τους (σύζυγος και ανήλικα ή προστατευόμενα τέκνα) καθώς και κάθε τυχόν μεταβολή της.

Δεν απαιτείται η κατοχή ΑΜΚΑ για όσους από τους δικαιούχους των κατηγοριών της περίπτωσης γ του άρθρου 33 του Ν. 4368/2016 (Α΄ 21) δεν δύνανται να εκδώσουν ή να προσκομίσουν τα απαραίτητα κατά το νόμο δικαιολογητικά για την απόδοση ΑΜΚΑ.

 

Άρθρο 3

Πρόσβαση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων στο Δημόσιο Σύστημα και τις παροχές Υγείας

 

1. Τα πρόσωπα των κατηγοριών της περίπτωσης γ της παραγράφου 2 του άρθρου 33 του Ν. 4368/2016 (Α΄ 21), τα οποία δεν διαθέτουν και αδυνατούν να εκδώσουν ΑΜΚΑ, όπως ορίζεται στη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 2 της παρούσας, δικαιούνται του συνόλου των παροχών της παρούσας, με την κατοχή και επίδειξη της Κάρτας Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (Κ.Υ.Π.Α.). Η Κ.Υ.Π.Α. χορηγείται στους δικαιούχους από τα Γραφεία Προστασίας Δικαιωμάτων Ληπτών Υπηρεσιών Υγείας ή από τις Κοινωνικές Υπηρεσίες των Δημόσιων Δομών Υγείας της παραγράφου 1 του άρθρου 33 Ν. 4368/2016 (Α΄ 21). Η διάρκεια ισχύος της Κ.Υ.Π.Α. είναι έξι (6) μήνες από την ημερομηνία έκδοσής της, εκτός από την Κ.Υ.Π.Α. των δικαιούχων γυναικών σε κατάσταση εγκυμοσύνης, η οποία ισχύει για ένα έτος. Η προμήθεια Καρτών Υ.Π.Α. θα γίνεται από το Εθνικό Τυπογραφείο και θα διανέμεται στις αρμόδιες για την χορήγησή τους υπηρεσίες μέσω των οικείων Υγειονομικών Περιφερειών.

«Eιδικά για τα πρόσωπα των κατηγοριών ix, x, xi και xii της περίπτωσης γ' της παραγράφου 2 του άρθρου 33 του ν. 4368/2016 (Α' 21), μέχρι να αποκτήσουν το δικαίωμα στην εργασία, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, τα οποία δεν διαθέτουν και αδυνατούν να αποκτήσουν ΑΜΚΑ, σύμφωνα με τη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 2 της παρούσας, δικαιούνται του συνόλου των παροχών της παρούσας, με την κατοχή Προσωρινού Αριθμού Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (Π.Α.Α.Υ.Π.Α.). Στα πρόσωπα των ως άνω κατηγοριών ix, x, xi και xii ο Π.Α.Α.Υ.Π.Α. χορηγείται στους δικαιούχους και από τα Περιφερειακά Γραφεία Ασύλου και τα Αυτοτελή Κλιμάκια Ασύλου με διάρκεια ισχύος αντίστοιχης με τη διάρκεια ισχύος των δελτίων τους, εκτός από τον Π.Α.Α.Υ.Π.Α. των δικαιούχων γυναικών σε κατάσταση εγκυμοσύνης, η οποία ισχύει για ένα έτος. Ο Π.Α.Α.Υ.Π.Α. ανανεώνεται μαζί με τα δελτία αιτήσαντος ασύλου κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στις ισχύουσες διατάξεις.» 

Τα εδάφια ε, στ και ζ της παρ. 1 του άρθρου 3 προστέθηκαν με το άρθρο 118 του ν. 4636/2019 (Α΄169).

2. Τα στοιχεία που πρέπει υποχρεωτικά να αναγράφονται στην Κ.Υ.Π.Α. είναι: Ονοματεπώνυμο Δικαιούχου, Αριθμός Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (όπως θα χορηγείται από την ΗΔΙΚΑ), Ιθαγένεια, Φύλο, Αρχή Έκδοσης, Ημερομηνία Έκδοσης, Ημερομηνία Λήξης και φωτογραφία του δικαιούχου. 
3. Για την έκδοση της Κ.Υ.Π.Α., οι αιτούντες οφείλουν να προσκομίσουν στις αρμόδιες Υπηρεσίες έκδοσης:

α) μία (1) φωτογραφία του/της δικαιούχου, με τις εξής προδιαγραφές:

- η φωτογραφία πρέπει να είναι πρόσφατη, έγχρωμη, τύπου διαβατηρίου. Σε περιπτώσεις κάλυψης της κεφαλής, θα πρέπει απαραιτήτως να είναι ευδιάκριτα τα χαρακτηριστικά του προσώπου.

και β) τα ακόλουθα δικαιολογητικά:

1. Για την κατηγορία i της περίπτωσης γ της παραγράφου 2 του άρθρου 33 του Ν. 4368/2016 (Α΄ 21): Μόνο για τις περιπτώσεις παιδιών που φιλοξενούνται σε δομές των Κέντρων Κοινωνικής Πρόνοιας ή σε άλλα ιδρύματα ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ή είναι ασυνόδευτα, ή τοποθετούνται σε ανάδοχες οικογένειες ή είναι υπό Επιτροπεία ή η επιμέλειά τους έχει ανατεθεί με δικαστική απόφαση σε τρίτους, βεβαίωση του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας ή άλλου ιδρύματος ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που φιλοξενεί ή έχει κάνει την αναδοχή ή η πράξη εισαγγελέα για τον ορισμό Επιτρόπου ή η απόφαση διορισμού Επιτρόπου ή η δικαστική απόφαση ανάθεσης της επιμέλειας ανηλίκου αντίστοιχα. Σε περίπτωση, κατά την οποία, οι διαδικασίες ανάθεσης της επιμέλειας ανηλίκου βρίσκονται σε εξέλιξη ή δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη για οποιονδήποτε λόγο, αλλά διαπιστώνεται από την Κοινωνική Υπηρεσία ότι η πραγματική φροντίδα του ανηλίκου δεν ασκείται από τους γονείς, αλλά από τρίτους (π.χ. πλησιέστερους συγγενείς), απαιτείται έκθεση κοινωνικής έρευνας.
2. Για την κατηγορία ii της περίπτωσης γ της παραγράφου 2 του άρθρου 33 του Ν. 4368/2016 (Α΄ 21): Ιατρική γνωμάτευση από Δημόσια Δομή Παροχής Υπηρεσιών Υγείας ή Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο.
3. Για την κατηγορία iii της περίπτωσης γ της παραγράφου 2 του άρθρου 33 του Ν. 4368/2016 (Α΄ 21): Βεβαίωση του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας ή άλλου ιδρύματος ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που τους φιλοξενεί.

iν. Για την κατηγορία iv της περίπτωσης γ της παραγράφου 2 του άρθρου 33 του Ν. 4368/2016 (Α΄ 21): Βεβαίωση της Μονάδας Ψυχικής Υγείας φιλοξενίας..

ν. Για την κατηγορία ν της περίπτωσης γ της παραγράφου 2 του άρθρου 33 του Ν. 4368/2016 (Α΄ 21): Βεβαίωση ή πιστοποιητικό από τον αρμόδιο φορέα που αναπτύσσει τα προγράμματα θεραπείας, για τη συμμετοχή του δικαιούχου σε αυτά.

1. Για την κατηγορία vi της περίπτωσης γ της παραγράφου 2 του άρθρου 33 του Ν. 4368/2016 (Α΄ 21): Βεβαίωση κράτησης του εκάστοτε οικείου σωφρονιστικού καταστήματος ή βεβαίωση του ιδρύματος αγωγής ή της στέγης φιλοξενίας.
2. Για την κατηγορία νii της περίπτωσης γ της παραγράφου 2 του άρθρου 33 του Ν. 4368/2016 (Α΄ 21): Σχετική απόφαση Δικαστηρίου.

νiii. Για την κατηγορία viii της περίπτωσης γ της παραγράφου 2 του άρθρου 33 του Ν. 4368/2016 (Α΄ 21): Γνωμάτευση από Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας για ΑμΕΑ 67% και άνω ή Ιατρική γνωμάτευση από Πανεπιστημιακή Κλινική, Νοσηλευτικό Ίδρυμα ή Κέντρο Υγείας του Ε.Σ.Υ. για την ανάγκη νοσηλείας ή συνεχούς ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

1. Για τους πολίτες τρίτων χωρών, που είναι κάτοχοι γραπτής βεβαίωσης απόφασης αναβολής απομάκρυνσης κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 4 του άρθρου 24 του Ν. 3907/2011 (Α΄ 7) καθώς και βεβαίωσης του άρθρου 78Α του Ν 3386/2005 (Α΄ 212), όπως ισχύει.: Γραπτή βεβαίωση απόφασης αναβολής απομάκρυνσης κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 4 του άρθρου 24 του Ν 3907/2011 (Α 7).
2. x. [Καταργήθηκε με το άρθρο 12 της κ.υ.α. 717/31.01.2020 (Β΄199)]
3. Η Κ.Υ.Π.Α. δύναται να ανανεώνεται με την προσκόμιση των ίδιων ως άνω δικαιολογητικών ανά κατηγορία δικαιούχων.

Άρθρο 4

Ηλεκτρονικό Μητρώο Ανασφάλιστων - οικονομικά αδυνάτων

 

1. Δημιουργείται Ηλεκτρονικό Μητρώο Ανασφαλίστων - οικονομικά αδυνάτων Πολιτών στην Η.ΔΙ.Κ.Α.

Α.Ε. με το συντονισμό και την εποπτεία της Δ/νσης Κοινωνικής Αντίληψης και Αλληλεγγύης του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και της Δ/νσης Ανάπτυξης Μονάδων Υγείας του Υπουργείου Υγείας.

2. Το Ηλεκτρονικό Μητρώο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, στοιχεία για τον αριθμό των δικαιούχων, το σύνολο των παροχών υπηρεσιών υγείας και το κόστος αυτών και συνδέεται με το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης των δημόσιων υπηρεσιών υγείας. Στο ίδιο Μητρώο περιλαμβάνεται πληροφόρηση για τον αριθμό των ενεργών AMΚΑ ανασφαλίστων.
3. Πρόσβαση στο Μητρώο σε κεντρικό επίπεδο έχει η Δ/νση Κοινωνικής Αντίληψης και Αλληλεγγύης του Υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, η Δ/νση Ανάπτυξης Μονάδων Υγείας του Υπουργείου Υγείας και οι Δ/νσεις των Δήμων που ασκούν αρμοδιότητες κοινωνικής προστασίας, δια των εξουσιοδοτημένων υπαλλήλων τους.

 

Άρθρο 5

Παροχές

 

Στους δικαιούχους της παρούσας παρέχεται, με την επίδειξη του Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης ή της Κάρτας Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας, κατ’ αναλογία των προβλεπόμενων από τον Ενιαίο κανονισμό Παροχών Υγείας (Ε.Κ.Π.Υ.) του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (Ε.Ο.Π.Υ.Υ.) (Β΄ 3054/2012), όπως αυτός συμπληρώνεται, τροποποιείται και ισχύει κάθε φορά. Οι ακόλουθες παροχές χορηγούνται σε όλους τους δικαιούχους της παρούσας από τις δημόσιες δομές της παραγράφου 1 του άρθρου 1:

α) Παροχές σε είδος στο πλαίσιο της προληπτικής ιατρικής για την πρόληψη και την προαγωγή της υγείας (άρθρο 6 του Ε.Κ.Π.Υ.)

β) Ιατρικές κλινικές εξετάσεις, διαγνωστικές εξετάσεις, χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής (σύμφωνα με τον θετικό κατάλογο συνταγογραφούμενων φαρμακευτικών προϊόντων, όπως ορίζονται στην υπουργική απόφαση οικ. 91173/2013 [ΦΕΚ 2477 τ.Β΄], όπως αυτή τροποποιείται, συμπληρώνεται και ισχύει κάθε φορά), όπως περιγράφεται στο άρθρο 9 του Ε.Κ.Π.Υ., και παρακλινικών ή εργαστηριακών εξετάσεων στις δημόσιες δομές του α. 1 της παρούσας.

γ) Παροχή οδοντιατρικής-στοματολογικής περίθαλψης (άρθρο 12 του Ε.Κ.Π.Υ.)

δ) Πλήρης νοσοκομειακή περίθαλψη (άρθρο 10 του Ε.Κ.Π.Υ.)

ε) Χορήγηση εξωνοσοκομειακής φαρμακευτικής περίθαλψης για την αντιμετώπιση ή θεραπεία των χρόνιων παθήσεων, καθώς και άλλων περιπτώσεων που προβλέπονται με απαλλαγή συμμετοχής για χορήγηση φαρμάκων και εμβολίων (κοινή υπουργική απόφαση ΔΥΓ3(α)/οικ. 104747/2012 (Β΄ 2883), όπως τροποποιείται, συμπληρώνεται και ισχύει κάθε φορά).

στ) Παροχές μαιευτικής περίθαλψης (άρθρο 13 Ε.Κ.Π.Υ.).

ζ) Πράξεις αποκατάστασης, όπως φυσικοθεραπείες, λογοθεραπείες, εργοθεραπείες, ψυχοθεραπείες (άρθρο 14 Ε.Κ.Π.Υ.) και πράξεις ειδικής αγωγής (άρθρο 17 Ε.Κ.Π.Υ.) η) Πρόσθετη περίθαλψη και θεραπευτικά μέσα (άρθρο 15 Ε.Κ.Π.Υ.)

θ) Διακομιδή ασθενών με πλωτά, εναέρια και λοιπά μηχανοκίνητα μέσα του ΕΚΑΒ.

ι) Χορήγηση ιατρικών βοηθημάτων και αναλωσίμων υλικών ή άλλων αναγκαίων σκευασμάτων για την κατά περίπτωση αντιμετώπιση θεμάτων θεραπείας και αποκατάστασης της βλάβης ή νόσου ή πάθησης του δικαιούχου (όπως προβλέπονται στο άρθρο 15 του Ε.Κ.Π.Υ.) ή άλλως κατόπιν γνώμης του ΚΕ.Σ.Υ και απόφασης του Υπουργού Υγείας.

ια) Μετάβαση για νοσηλεία/ θεραπεία στο εξωτερικό, σύμφωνα με το άρθρο 39. παρ. 6 του Ν. 2992/2002 (A' 54) και το άρθρο 17 του Ν. 3918/2011 (A' 31).

ιβ) Με απόφαση του Υπουργού Υγείας που εκδίδεται κατά περίπτωση και εφόσον υπάρχει αποδεδειγμένη αδυναμία νοσηλείας στα αναφερόμενα στο άρθρο 1 νοσοκομεία και νοσηλευτικά ιδρύματα, παρέχεται νοσηλεία σε ιδιωτικές μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας, σύμφωνα με το άρθρο 23 Ν. 1076/1980 (A' 224), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 44 του Ν. 2082/1992 (A' 158) και ισχύει.

ιγ) Ένταξη σε τακτικά προγράμματα αιμοκάθαρσης για τους νεφροπαθείς τελικού σταδίου.

ιδ) Σε περίπτωση προηγούμενης εισαγωγής για νοσηλεία, παρέχεται η δυνατότητα δωρεάν περίθαλψης με αναδρομική ισχύ από την ημερομηνία εισαγωγής. Ο νοσηλευθείς υποχρεούται να προσκομίσει ΑΜΚΑ ή Κ.Υ.Π.Α. εντός επτά (7) ημερών από την ημερομηνία εισόδου του στο νοσοκομείο, με τη συνδρομή της Κοινωνικής Υπηρεσίας.

Η ευθύνη για την έγκαιρη ενημέρωση των ανασφάλιστων νοσηλευόμενων και των οικείων τους για τις αναφερόμενες στην παρούσα απόφαση διαδικασίες υγειονομικής και φαρμακευτικής κάλυψης τους ανήκει εφεξής στα Γραφεία Προστασίας Δικαιωμάτων Ληπτών Υπηρεσιών Υγείας και στις Κοινωνικές Υπηρεσίες των Δομών της παραγράφου 1 του άρθρου 1, που υποχρεούνται να παρέχουν κάθε αναγκαία συνδρομή για την

επιτυχή διεκπεραίωση των διαδικασιών σε συνεργασία με το γραφείο κίνησης των νοσοκομείων.

 

Άρθρο 6

Συμμετοχή στη φαρμακευτική δαπάνη

 

1. Για τη συνταγογράφηση των φαρμάκων της περ. β. του άρθρου 5 της παρούσας στους δικαιούχους που διαθέτουν ΑΜΚΑ και νομιμοποιητικά έγγραφα διαμονής, καθώς και στους δικαιούχους της ΚΥΠΑ του άρθρου 3, ισχύουν οι όροι και οι προϋποθέσεις συνταγογράφησης, ελέγχων και συμμετοχών που ισχύουν κατά τη συνταγογράφηση των φαρμάκων αυτών σε ασφαλισμένους, κατά τα οριζόμενα στην κοινή υπουργική απόφαση αριθμ. Γ.Π./ ΟΙΚ. 56432/28.6.2014 (B' 1753). Στους δικαιούχους της παρούσας παραγράφου, τα φάρμακα χορηγούνται από τα ιδιωτικά φαρμακεία, εκτός από τα Φάρμακα Υψηλού Κόστους που συνεχίζουν να χορηγούνται από τα φαρμακεία των Νοσοκομείων. Η συνταγογράφηση γίνεται αποκλειστικά από τις δημόσιες δομές της παραγράφου 1 του άρθρου 33 του Ν. 4368/2016 (A' 21).
2. Εξαιρούνται από οποιαδήποτε συμμετοχή στις δαπάνες για φαρμακευτική αγωγή:

Α. Άτομα και οικογένειες των οποίων το πραγματικό εισόδημα δεν υπερβαίνει ετησίως το ποσό των 2.400 € για μεμονωμένο άτομο και των 3.600€ για το ζευγάρι ή για το μεμονωμένο άτομο με ένα εξαρτώμενο μέλος (ανήλικο ή προστατευόμενο τέκνο), προσαυξανόμενο κατά 600 € για κάθε περαιτέρω εξαρτώμενο μέλος (ανήλικο ή προστατευόμενο τέκνο) της οικογένειας. Στη μονογονεϊκή οικογένεια (οικογένεια που προστατεύεται από έναν μόνο γονέα, άγαμο, σε χηρεία ή διαζευγμένο ή μετά από καταγγελία του συμφώνου συμβίωσης) το πρώτο εξαρτώμενο ανήλικο μέλος λογίζεται ως ενήλικας. Ενδεικτικά παρατίθεται ο παρακάτω πίνακας:

Σύνθεση Οικογένειας	Ετήσιο εισόδημα
Μεμονωμένο άτομο	2.400€
Οικογένεια χωρίς εξαρτώμενα μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με ένα εξαρτώμενο μέλος	3.60 0€
Οικογένεια με ένα εξαρτώμενο μέλος ή μονογονεϊκή οικογένεια με δύο εξαρτώμενα μέλη	4.200€
Οικογένεια με δύο εξαρτώμενα μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με τρία εξαρτώμενα μέλη	4.800€
Οικογένεια με τρία εξαρτώμενα μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με τέσσερα εξαρτώμενα μέλη	5.400€
Οικογένεια με τέσσερα εξαρτώμενα μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με πέντε εξαρτώμενα μέλη	6.000€

Β. Άτομα με αναπηρία κάτω του 67% ή άτομα που ανήκουν στις κατηγορίες χρονίως πασχόντων όπως αποτυπώνονται στην υπουργική απόφαση Φ. 11321/οικ. 31102/1870/2013 (B' 2906) και των οποίων το πραγματικό εισόδημα δεν υπερβαίνει ετησίως το ποσό των 6.000 € για μεμονωμένο άτομο, προσαυξανόμενο κατά 1.200 € για τον/ την σύζυγο και για κάθε εξαρτώμενο μέλος της οικογένειας (ανήλικο ή προστατευόμενο τέκνο), με την προσκόμιση της γνωμάτευσης από Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας ή ιατρικής βεβαίωσης από Δημόσια Δομή με την οποία πιστοποιείται η χρονιότητα της πάθησης.

Επίσης, άτομα, τα οποία κατά τη δημοσίευση της παρούσας κατέχουν νόμιμα Ατομικό Βιβλιάριο Οικονομικά Αδυνάτου ή Ανασφάλιστου, μετά τη λήξη της ισχύος του Βιβλιαρίου και χωρίς οποιαδήποτε διατύπωση, εφόσον το πραγματικό εισόδημα τους δεν υπερβαίνει ετησίως το ποσό των 6.000€ για μεμονωμένο άτομο, προσαυξανόμενο κατά 1.200€ για τον/την σύζυγο και για κάθε εξαρτώμενο μέλος της οικογένειας (ανήλικο ή προστατευόμενο τέκνο).

Ενδεικτικά παρατίθεται ο παρακάτω πίνακας:

Σύνθεση Οικογένειας	Ετήσιο εισόδημα
Μεμονωμένο άτομο	6.000€
Οικογένεια χωρίς εξαρτώμενα μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με ένα εξαρτώμενο μέλος	7.200€
Οικογένεια με ένα εξαρτώμενο μέλος ή μονογονεϊκή οικογένεια με δύο εξαρτώμενα μέλη	8.400€
Οικογένεια με δύο εξαρτώμενα μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με τρία εξαρτώμενα μέλη	9.60 0€
Οικογένεια με τρία εξαρτώμενα μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με τέσσερα εξαρτώμενα μέλη	10.800€
Οικογένεια με τέσσερα εξαρτώμενα μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με πέντε εξαρτώμενα μέλη	12.000€

3. Ως πραγματικό εισόδημα, κατά την προηγούμενη παράγραφο, νοείται το συνολικό καθαρό εισόδημα όλων των κατηγοριών (ημεδαπής ή αλλοδαπής προέλευσης), που προκύπτει αφού αφαιρεθούν όλοι οι φόροι, εισφορές για κοινωνική ασφάλιση, κρατήσεις του Ν. 4093/2012 (A' 222) ή υπέρ δημοσίου και εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 29 Ν. 3986/2011 (A' 152). Στο συνολικό καθαρό εισόδημα συμπεριλαμβάνεται και το σύνολο των επιδομάτων και άλλων ενισχύσεων, πλην των εξαιρέσεων που αναφέρονται στην κατωτέρω παρ. 4, καθώς και το εισόδημα που απαλλάσσεται από το φόρο ή φορολογείται με ειδικό τρόπο.
4. Στο συνολικό πραγματικό εισόδημα δεν περιλαμβάνονται το επίδομα ανεργίας, η διατροφή που καταβάλλεται στο ανήλικο τέκνο με δικαστική απόφαση ή με συμβολαιογραφική πράξη ή με ιδιωτικό έγγραφο επικυρωμένο από το Δικαστήριο, το επίδομα αναδοχής, το εξωιδρυματικό επίδομα και τα προνοιακά επιδόματα αναπηρίας που χορηγούνται από το κράτος, κατ' εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 11 του Ν. 4172/2013 (A' 167), και το Εγγυημένο Κοινωνικό Εισόδημα, κατ' εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 11 της κοινής υπουργικής απόφασης 39982/ΓΔ1.2/2014 (Β'3018).
5. Για την υπαγωγή στις διατάξεις της παρ. 2 του παρόντος άρθρου η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολο της το ποσό των 150.000 ευρώ για μεμονωμένο άτομο, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος.
6. Επιπρόσθετα για την υπαγωγή στις διατάξεις της παρ. 2 του παρόντος άρθρου το συνολικό ύψος των καταθέσεων του ατόμου ή του συνόλου των μελών της οικογένειας σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας και του εξωτερικού ή/και η τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κλπ. δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το τριπλάσιο του αντίστοιχου ορίου εισοδήματος.
7. Για την πιστοποίηση της πλήρωσης ή μη των οικονομικών κριτηρίων του αιτούντος και της οικογένειας του και την υπαγωγή στις διατάξεις της παρ. 2 του παρόντος άρθρου απαιτείται η υποβολή φορολογικής δήλωσης κατά το τελευταίο οικονομικό έτος. Η ΗΔΙΚΑ προβαίνει σε διασταυρώσεις μέσω ηλεκτρονικής εφαρμογής που δημιουργείται για το σκοπό αυτό σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων και τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων.
8. Οι ακόλουθες κατηγορίες δικαιούχων εξαιρούνται από οποιαδήποτε συμμετοχή στις δαπάνες για φαρμακευτική αγωγή ανεξαρτήτως οικονομικών κριτηρίων;

α. ανήλικοι έως 18 ετών που φιλοξενούνται σε δομές των Κέντρων Κοινωνικής Πρόνοιας ή άλλα ιδρύματα ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ή είναι ασυνόδευτα παιδιά ή τοποθετούνται σε ανάδοχες οικογένειες ή είναι υπό Επιτροπεία ή η επιμέλεια τους έχει ανατεθεί με δικαστική απόφαση σε τρίτους, με την προσκόμιση της βεβαίωσης του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας ή άλλου ιδρύματος ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που φιλοξενεί ή έχει κάνει την αναδοχή ή της πράξης εισαγγελέα για τον ορισμό Επιτρόπου ή της απόφασης διορισμού Επιτρόπου ή της δικαστικής απόφασης ανάθεσης της επιμέλειας ανηλίκου αντίστοιχα,

β. άτομα που φιλοξενούνται σε όλες τις θεραπευτικές δομές των εγκεκριμένων οργανισμών θεραπείας του Ν. 4139/2013 ή παρακολουθούνται στους ίδιους οργανισμούς ως εξωτερικοί ασθενείς, με την προσκόμιση της βεβαίωσης ή πιστοποιητικού από τον αρμόδιο φορέα που αναπτύσσει τα εν λόγω προγράμματα,

γ. οι κρατούμενοι σε φυλακές και οι φιλοξενούμενοι σε ιδρύματα αγωγής ανηλίκων και σε στέγες φιλοξενίας ανηλίκων των εταιρειών ανηλίκων (ΝΠΔΔ), με την προσκόμιση της βεβαίωσης του εκάστοτε οικείου σωφρονιστικού καταστήματος, του ιδρύματος αγωγής ή της στέγης φιλοξενίας,

δ. οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας (αναγνωρισμένοι πρόσφυγες και δικαιούχοι επικουρικής προστασίας) και οι ανιθαγενείς και τα μέλη των οικογενειών τους (σύζυγος και ανήλικα ή προστατευόμενα τέκνα), είτε είναι κάτοχοι άδειας διαμονής σε ισχύ, είτε εκκρεμεί η έκδοση απόφασης επί αιτήσεως ανανέωσης του καθεστώτος τους διεθνούς προστασίας, ή επί ενδικοφανούς προσφυγής ή ενδίκου μέσου κατά απορριπτικής της αιτήσεως ανανέωσης απόφασης ή κατά τον χρόνο κατά τον οποίον υπάρχει δικαίωμα ενδικοφανούς προσφυγής ή ενδίκου μέσου, με την προσκόμιση της «Άδειας Διαμονής Ενιαίου Τύπου» με την ένδειξη «Δικαιούχος Διεθνούς Προστασίας ή Μέλος Οικογένειας Δικαιούχου Διεθνούς Προστασίας» ή της βεβαίωσης κατάθεσης αιτήματος χορήγησης ή ανανέωσης της,

ε. όσοι διαμένουν στην Ελλάδα με καθεστώς παραμονής για ανθρωπιστικούς ή εξαιρετικούς λόγους και τα μέλη των οικογενειών τους (σύζυγος και ανήλικα ή προστατευόμενα τέκνα), βάσει του άρθρου 28 του Π.δ. 114/2010, είτε του Ν. 3386/2005, είτε του Ν. 4251/2014, είτε αυτοί είναι κάτοχοι άδειας διαμονής σε ισχύ, είτε εκκρεμεί η έκδοση απόφασης επί αιτήσεως ανανέωσης του καθεστώτος τους διεθνούς προστασίας, ή επί ενδικοφανούς προσφυγής ή ενδίκου μέσου κατά απορριπτικής της αιτήσεως ανανέωσης απόφασης ή κατά τον χρόνο κατά τον οποίον υπάρχει δικαίωμα ενδικοφανούς προσφυγής ή ενδίκου μέσου, με την προσκόμιση της «Άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς ή εξαιρετικούς λόγους» ή της βεβαίωσης κατάθεσης αιτήματος χορήγησης ή ανανέωσής της,

στ. θύματα των εγκλημάτων των άρθρων 323, 323Α, 349, 351 και 351Α του Ποινικού Κώδικα (σύμφωνα με το Π.δ. 233/2003), που είναι ανασφάλιστα και για όσο χρονικό διάστημα διαρκούν τα μέτρα προστασίας και αρωγής και αλλοδαποί που εμπίπτουν στις διατάξεις του Ν. 3875/2010 (Α΄ 158) «Κύρωση και εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά του Διεθνικού Οργανωμένου Εγκλήματος» και για όσο διάστημα διαρκούν τα μέτρα προστασίας και αρωγής, με την προσκόμιση σχετικής βεβαίωσης από την οικεία Αστυνομική Διεύθυνση κατά τις διατάξεις του άρθρου 7 Π.δ. 233/2003,

ζ. άτομα με αναπηρία, με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, με την προσκόμιση της γνωμάτευσης από Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας.

9. Εξαιρούνται, επίσης, από οποιαδήποτε συμμετοχή στις δαπάνες για φαρμακευτική αγωγή ανεξαρτήτως οικονομικών κριτηρίων οι δικαιούχοι της παρ. 2., περίπτωση γ, κατηγορία i, του άρθρου 33 του Ν. 4368/2016 (μόνο για τις περιπτώσεις παιδιών που φιλοξενούνται σε δομές των Κέντρων Κοινωνικής Πρόνοιας ή σε άλλα ιδρύματα ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ή είναι ασυνόδευτα ή τοποθετούνται σε ανάδοχες οικογένειες ή είναι υπό Επιτροπεία ή η επιμέλειά τους έχει ανατεθεί με δικαστική απόφαση σε τρίτους) και κατηγορία x, παρ. 3, (αιτούντες διεθνούς προστασίας και τα μέλη των οικογενειών τους) του άρθρου 3 της παρούσας.
10. Εξακολουθούν να ισχύουν οι εξαιρέσεις από τη συμμετοχή στη φαρμακευτική δαπάνη για ασφαλισμένους και ανασφάλιστους, όπως ορίζονται από ειδικότερες διατάξεις.

 

Άρθρο 7

Αρμοδιότητα Κοινωνικών Υπηρεσιών

 

1. Για την υπαγωγή στις διατάξεις των παρ. 2Β και 8 του άρθρου 6 της παρούσας απαιτείται η κατοχή ΑΜΚΑ ή Κ.Υ.Π.Α. και νομιμοποιητικών εγγράφων διαμονής και η υποβολή σχετικής αίτησης από τον ενδιαφερόμενο ή εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπό του (και με τη συνδρομή της Κοινωνικής Υπηρεσίας του Νοσοκομείου σε περίπτωση νοσηλευομένου ή της δομής όπου φιλοξενείται ή του σωφρονιστικού καταστήματος όπου κρατείται) μετά του κατά περίπτωση προβλεπόμενου δικαιολογητικού στη Δ/νση του Δήμου του τόπου κατοικίας του που ασκεί αρμοδιότητες κοινωνικής προστασίας ή της Δομής όπου φιλοξενείται ή του σωφρονιστικού καταστήματος, όπου κρατείται.
2. Στην περίπτωση μη αποδοχής από τον ενδιαφερόμενο της επιβολής συμμετοχής στη φαρμακευτική δαπάνη, είναι δυνατή η υποβολή ένστασης στη Δ/νση του Δήμου του τόπου κατοικίας του που ασκεί αρμοδιότητες κοινωνικής προστασίας, μετά του κατά περίπτωση προβλεπόμενου δικαιολογητικού, μέσα σε προθεσμία 15 ημερών από τη γνώση αυτής. Η ανωτέρω Υπηρεσία προβαίνει στο σχετικό έλεγχο δια της πρόσβασης εξουσιοδοτημένων υπαλλήλων της στην ηλεκτρονική εφαρμογή της παρ. 7 του άρθρου 6.
3. Ο ενδιαφερόμενος ενημερώνεται γραπτώς επί της απόφασης. Σε περίπτωση θετικής απόφασης, αυτή εκδίδεται με ισχύ ενός (1) έτους ή έως την αναγραφόμενη ημερομηνία λήξης του αντίστοιχου δικαιολογητικού εγγράφου και μπορεί να ανανεώνεται με την ίδια διαδικασία.
4. Η Δ/νση του Δήμου που ασκεί αρμοδιότητες κοινωνικής προστασίας καταχωρεί δια των εξουσιοδοτημένων υπαλλήλων της στο σύστημα ΑΤΛΑΣ και στο ηλεκτρονικό μητρώο τον αριθμό της απόφασης, το διάστημα ισχύος αυτής και την κατηγορία δικαιούχου.
5. Οι Δ/νσεις των Δήμων του που ασκούν αρμοδιότητες κοινωνικής προστασίας, τα ΚΕΠ, τα Κέντρα Κοινότητας του άρθρου 4 του Ν. 4368/2016 και οι αναφερόμενοι στο άρθρο 1 δημόσιοι φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας αναλαμβάνουν την υποχρέωση ανάρτησης σχετικών ανακοινώσεων σε εμφανές σημείο των χώρων που στεγάζονται, καθώς και των ιστοσελίδων τους, στις οποίες να συμπεριλαμβάνονται οι κατηγορίες δικαιούχων και το σύνολο των προβλεπόμενων δικαιολογητικών. Παρέχεται επιπλέον έγγραφη ενημέρωση (έντυπο αίτησης και έντυπη λίστα δικαιούχων και απαιτούμενων δικαιολογητικών) ή και προφορικές διευκρινήσεις, εφόσον απαιτηθεί, σε κάθε ενδιαφερόμενο. Ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνεται για την παροχή σχετικής πληροφόρησης για τις διαδικασίες και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά σε βασικές γλώσσες μεταναστών και προσφύγων.
6. Τα Γραφεία Προστασίας Δικαιωμάτων Ληπτών Υπηρεσιών Υγείας και οι Κοινωνικές Υπηρεσίες σε συνεργασία με τα Γραφεία Κίνησης Ασθενών των νοσοκομείων και των λοιπών Φορέων της παραγράφου 1 του άρθρου 1, έχουν την ευθύνη για την έγκαιρη ενημέρωση, παραπομπή και παροχή συνδρομής των ανασφάλιστων νοσηλευόμενων και των οικείων τους για τις αναφερόμενες στην παρούσα απόφαση διαδικασίες υγειονομικής και φαρμακευτικής κάλυψης, καθώς και της εκπροσώπησής τους στις Υπηρεσίες του παρόντος, όπου αυτή απαιτείται.

 

Άρθρο 8

Τελική διάταξη

1. Η ισχύς της παρούσας αρχίζει από την ημέρα δημοσίευσης του Ν. 4368/2016 «Μέτρα για την επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου και άλλες διατάξεις» (Α΄ 21) στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός από τις διατάξεις των άρθρων 6 και 7 της παρούσας, η ισχύς των οποίων άρχεται από 01/06/2016, ώστε να διασφαλιστεί ο απαραίτητος χρόνος προετοιμασίας των πληροφοριακών συστημάτων των συναρμόδιων Υπηρεσιών.
2. Για τους δικαιούχους των παρ. 2, 8 και 9 του άρθρου 6 της παρούσας, μέχρι την 01/06/2016 αναφορικά με τις δαπάνες για φαρμακευτική αγωγή ισχύουν οι όροι και οι προϋποθέσεις ελέγχων και συμμετοχών που ισχύουν κατά τη συνταγογράφηση των φαρμάκων αυτών σε ασφαλισμένους, κατά τα οριζόμενα στην κοινή υπουργική απόφαση υπ’ αριθμ. Γ.Π./ΟΙΚ. 56432/28.6.2014 (Β΄ 1753).
3. Τα βιβλιάρια οικονομικά αδυνάτων και ανασφάλιστων και τα πιστοποιητικά κοινωνικής προστασίας που έχουν εκδοθεί μέχρι τη δημοσίευση της παρούσας διατηρούνται σε ισχύ μέχρι τη λήξη τους. Οι κάτοχοί τους δικαιούνται των παροχών της παρούσας απόφασης, χωρίς να θίγονται τα ήδη θεμελιωμένα δικαιώματά τους. Αιτήσεις που έχουν κατατεθεί μέχρι τη δημοσίευση της παρούσας και για τις οποίες εκκρεμεί η έκδοση απόφασης, εξετάζονται με τη διαδικασία που προβλέπεται στην παρούσα, εφόσον εμπίπτουν στα εισοδηματικά κριτήρια της παραγράφου 2Β του άρθρου 6 της παρούσας.
4. Για το χρόνο έναρξης άσκησης των αρμοδιοτήτων του άρθρου 7 από τους Δήμους, οι οποίοι δεν ασκούν έως την έναρξη ισχύος της παρούσας την αρμοδιότητα που προέβλεπε η κοινή υπουργική απόφαση 139491/2006 (Β΄ 1747), ισχύουν τα οριζόμενα στο άρθρο 31 του Ν. 4257/ 2014 (Α΄ 93).
5. Η υπ’ αριθ. 139491/2006 κοινή υπουργική απόφαση (Β΄ 1747), όπως αυτή τροποποιήθηκε με την υπ’ αριθ. Υ4α/ ΓΠ/οικ.48985/2014 κοινή υπουργική απόφαση (Β΄ 1465), η υπ’ αριθ. Π2α/ΓΠΟΙΚ 81851/2009 κοινή υπουργική απόφαση (Β΄ 1370), όπως αυτή τροποποιήθηκε με την υπ’ αριθ. Π2α/Γ.Π. οικ. 128027/2009 κοινή υπουργική απόφαση (Β΄ 2081), καθώς και κάθε προηγούμενη απόφαση και εγκύκλιος, σχετική με τα ανωτέρω αναφερόμενα, καταργούνται.
6. Με εγκύκλιο των αρμόδιων Υπουργείων δύνανται να ρυθμίζονται λεπτομερώς θέματα αρμοδιότητάς τους.

Εκδόθηκε η υ.α. 717/31.01.2020 «Ρυθμίσεις για τη διασφάλιση της πρόσβασης των αιτούντων διεθνούς προστασίας στις υπηρεσίες υγείας, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, την κοινωνική ασφάλιση και την αγορά εργασίας Έκδοση Π.Α.Α.Υ.Π.Α.» (Β΄199), κατωτ. αριθ. 26.